Het Internationaal Muntfonds stelt elk voorjaar horrorscenario’s voor de wereldeconomie op. Op nummer één staat dit jaar niet een brexit of een grote terroristische aanslag, wel een fikse devaluatie van de Chinese munt. De ontwaarding van de yuan zou een deflatoire schokgolf door de wereldeconomie sturen, met een nieuwe mondiale recessie, een groot risico op handelsoorlogen en paniek op de financiële markten.
Dat scenario is geen economische fictie. Het Chinese regime heeft de grootste moeite om economische groei te genereren die de sociale onrust in de kiem smoort en de legitimiteit van het bewind garandeert. Voor nogal wat gevestigde machten is de verleiding groot om via een stevige devaluatie zuurstof in de Chinese economie te pompen, ten koste van de rest van de wereld. Intussen liggen de speculanten die China als een keizer zonder kleren zien, op de loer om de aanval op de yuan te openen. Toen China vorig jaar in augustus onverwachts zijn munt licht devalueerde en de koppeling met de dollar losliet, stoof het op de financiële markten.
Ook begin dit jaar lagen twijfels over de Chinese economie en de waarde van de munt aan de basis van een kapitaaluitstroom uit China en commotie op de financiële markten. De rust keerde vanaf maart terug, maar de jongste weken liep de spanning weer op. Het vooruitzicht op een nieuwe renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank zette weer druk op de yuan, tot het zwakke Amerikaanse banenrapport vrijdag die druk van de ketel haalde.
De kans op het horrorverhaal van een Chinese devaluatie wordt zo voorlopig geneutraliseerd door het horrorverhaal van het verhoogde risico op een Amerikaanse recessie. Het slechte Amerikaanse banenrapport zorgt voor uitstel van een renteverhoging, wat China wat respijt geeft. Bovendien heeft het Chinese regime veel ijzers in het vuur om de munt relatief stabiel te houden. De verdediging van de munt kostte China al een pak dollarreserves, maar in de oorlogskas steekt nog altijd ruim 3000 miljard dollar. Ook circuleren er hardnekkige geruchten dat de Verenigde Staten en China op de G20-vergadering van februari in Sjanghai een akkoord hebben gesloten. China zou de munt stabiel houden en de Fed zou het rentebeleid maar heel langzaam verkrappen. De vraag is natuurlijk wat dat akkoord waard is als de Verenigde Staten behoefte hebben aan renteverhogingen om een oververhitting van hun economie te voorkomen.
Maar een oververhitting van een westerse economie, wie zal dat nog meemaken? Het is een fenomeen uit een vorig tijdperk. Zelfs in de Verenigde Staten, die het snelst en het kordaatst reageerden op de financiële crisis van 2008-2009, was het economische herstel de voorbije zeven jaar vrij zwak. Ook de Verenigde Staten kijken met heimwee en frustratie terug op de groeicijfers van voor 2007. Ook de Verenigde Staten zijn al blij met een groei van 2 procent. Als een sterkere dollar en een lage olieprijs voor een beetje tegenwind zorgen, vertraagt de Amerikaanse economie snel tot het alarmpeil. Het jongste banenrapport bevestigt dat ze op slappe benen staat. Ook al blijft Fed-voorzitter Janet Yellen vrij optimistisch over de Amerikaanse economie, ze zal op de beleidsvergadering van de Fed op 14 en 15 juni wellicht tot de conclusie komen dat een nieuwe renteverhoging prematuur is.
Het nooit eindigende horrorverhaal van de wereldeconomie is daarom de aanhoudend zwakke groei. Dat is niet langer een conjunctureel maar een structureel fenomeen, gevoed door de sterke vertraging van de productiviteit, die overal ter wereld aan de basis van groeischaarste ligt, tot op de ontluikende markten toe. Aan verklaringen geen gebrek: de overgang van een industriële naar een diensteneconomie, de vergrijzing van de beroepsbevolking, het gebrek aan echt revolutionaire innovaties, en de druk op de wereldwijde productieketting. Beleidsmakers weigeren die realiteit onder ogen te zien en proberen via een extreem soepel geldbeleid, en soms met een expansief fiscaal beleid, de groei van weleer na te streven. De kruik blijft op die manier drijven, maar de onderliggende problematiek van hoge schulden en zwakke structurele groei wordt nauwelijks aangepakt.
Ook China paste het voorbije decennium het westerse recept van overmatige schuldcreatie toe om de groei op peil te houden, maar het is evengoed op de limieten van dat model gebotst. De horrorverhaallijnen komen op die manier samen, maar de held laat nog op zich wachten. Nu is daarom een bijzonder goed moment voor een verse portie productiviteitswinsten en een nieuw groeimirakel.
DAAN KILLEMAES
De ontwaarding van de yuan zou een deflatoire schokgolf door de wereldeconomie sturen, met een nieuwe mondiale recessie, een groot risico op handelsoorlogen en paniek op de financiële markten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier