Misplaatste solidariteit

De financiële crisis tast de grenzen van de solidariteit af. Roekeloze spelers rekenen immers op het korte geheugen, het menselijk medeleven en het besmettingseffect. Op die manier worden de mieren steeds meer verplicht de gaten te vullen van de krekels…

U herinnert zich het verhaaltje van de drie biggetjes? Ze bouwden alle drie een huisje, maar één deed dat in stro, de andere in hout, en de laatste in steen. Dat laatste neemt meer tijd en moeite, tot groot jolijt van de andere twee. Dan komt de boze wolf langs en enkele ogenblikken later staan ze schreeuwend voor de deur van het stenen huis. Vergevingsgezind wordt er geopend. Een mooi verhaaltje met een wijze les: wees voorzichtig en vooruitziend, maar weet dat je ook kunt rekenen op de solidariteit van anderen.

Wat ik me afvraag: hoe gaat dit verhaaltje voort? Die drie biggen wonen nu samen. Is de eigenaar van het huis dan de baas of moet hij overleggen voor alle beslissingen? Want hij heeft nu niet meer de meerderheid. Als de twee onvoorzichtige biggen beslissen om voortaan de deuren maar open te laten, betekent dat een gevaar voor de oorspronkelijke bewoner. Gaan de twee gastbiggen nu ook mee bijdragen voor de verwarming en het water? Gaan ze met het comfort van het stenen huis in het achterhoofd, nu zelf ook zo’n huis bouwen of willen ze hun gammele constructie heropbouwen, rekenend op de eeuwige solidariteit van hun noeste redder?

Eenrichtingssolidariteit

Voor een econoom is het verhaaltje van de drie biggetjes dus geen onschuldig verhaaltje. Duitsland heeft zo’n stenen huis gebouwd, waarin ondertussen al heel wat landen een onderkomen hebben gevonden. Sommigen zijn binnengeraakt met een leugen, met valse voorwendsels en beloftes of – zoals Griekenland – een combinatie ervan.

Niet iedereen kent elkaar: velen weten niet dat ook Malta, Cyprus en Slovenië al zijn toegetreden. En wat blijkt? Dat de noeste big ondertussen voor bijna alle andere betaalt. Duitsland zorgt immers voor 86 procent van de spaaroverschotten in de eurozone.

Het roept het beeld op van een ander verhaaltje van Jean de la Fontaine: De krekel en de mier. Er zijn in de eurozone nog maar enkele ‘mierenlanden’. Het zijn niet toevallig de echte kernlanden van de eurozone: Duitsland, Nederland, Finland, Oostenrijk en Luxemburg. Daartegenover staan ‘krekellanden’. De Club Med realiseert 77 procent van de spaartekorten. De sympathie van Frankrijk voor Griekenland is begrijpelijk: Club Med is niet voor niets een Franse onderneming. En zelfs België is van kamp veranderd. De mieren financieren ongeveer de krekels, er is met andere woorden grosso modo een evenwicht in euroland.

Geen solidariteit zonder verantwoordelijkheid

Nu de grote boze schuldwolf voor de deur staat, vindt Griekenland dat de eurozone maar over de brug moet komen. Is dit nog normale solidariteit? Griekenland is met gefraudeerde cijfers binnengelaten. Het heeft daardoor jaren genoten van een veel lagere rente die het niet heeft opgespaard. Duitsland heeft de afgelopen tien jaar daarentegen veel offers moeten opbrengen om te staan waar het nu staat. Ik geef Angela Merkel en de Duitse sparende inwoners 100 procent gelijk. Solidariteit kent zijn grenzen. De mieren zijn niet de schuld van de problemen van de krekels, maar de redders. Het alternatief is dat de enige mier zelf uit het huis trekt en een nieuw stenen huis bouwt. De euro heeft Duitsland meer nodig, dan Duitsland de euro. Of gelooft u nog in sprookjes?

DE AUTEUR IS CEO EN CHIEF ECONOMIST VAN ECONOPOLIS.

REACTIES ZIJN WELKOM OP: trends@econopolis.be

Geert Noels

De euro heeft Duitsland meer nodig, dan Duitsland de euro.