Minder varkens betekent hogere varkensprijs (en een stevige winst voor Danis)

Na enkele mindere jaren boekte de West-Vlaamse varkensproducent Danis het voorbije boekjaar een stevige winst. De varkensprijzen zitten sinds vorig jaar weer in de lift, onder meer door de afbouw van de Europese varkensstapel. Die trend blijft aanhouden. En het effect van de verplichte afbouw door het stikstofdossier op de prijsvorming moet dan nog komen.

Danis uit Koolskamp, een deelgemeente van Ardooie, is een van de grootste varkensproducenten van West-Vlaanderen, en dus van België. Ardooie is de gemeente met het meeste aantal varkens per hectare: 47,5 per hectare, volgens het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid.

Het belang van het bedrijf wordt ook aangetoond door de eigen varkensprijs op de website van de onderneming. Varkenshouders kunnen aan de hand van die richtprijzen al dan niet hun producten aanbieden.

Maar de activiteiten van de groep gaan ruimer: van veevoeding, over de veredeling van grondstoffen voor de landbouw, tot varkenshouderij en een eigen varkensslachthuis – allemaal met “een focus op duurzaamheid, transparantie, kwaliteit en innovatie in de hele keten.” De onderneming deed het voorbije boekjaar voor 3,4 miljoen euro investeringen. Danis zoekt ook een positionering via premiummerken, zoals het vlees van The Duke of Berkshire. “En sinds drie jaar produceren we varkens die 30 à 40 procent minder CO2-uitstoot geven”, zegt gedelegeerd bestuurder Stefaan Lambrecht.

Factor China

Een onderdeel van het stikstofdossier is de bijkomende afbouw van de varkensstapel in Vlaanderen, maar die afbouw is nu al bezig, in heel Europa, onder invloed van de lage varkensprijzen van de voorbije jaren. Het effect daarvan is dat de winst van Danis stijgt. Dat blijkt uit de onlangs neergelegde jaarcijfers 2022-2023 van de consoliderende holding nv De Hazelaar (zie tabel De Hazelaar in cijfers).

Na een nettoverlies van bijna 7 miljoen euro in 2020-2021 werd het jongste boekjaar het beste ooit in omzet en winst. De Hazelaar publiceert geconsolideerde balanscijfers sinds het boekjaar 2017-2018. Terwijl de omzet met een tiende klom, steeg de bedrijfswinst met 337 procent onder impuls van de stijgende varkensprijzen en de dalende grondstoffen- en energieprijzen.

Die grondstoffen zijn voor een groot deel granenvoeders. Na een volatiel 2022, door de Oekraïneoorlog, stabiliseerden de prijzen van veevoeders en energie in de loop van het boekjaar. Bovendien stegen de varkensprijzen, door de dalende varkensstapel. “In vergelijking met 2021 daalde het aantal varkensslachtingen in 2023 in België met maar liefst 17 procent”, duidt Stefaan Lambrecht. “Vooral de lage varkensprijzen in 2021 en 2022 hebben geleid tot die afbouw.” De hoogste prijs in 2021 bijvoorbeeld klokte af op 1,07 euro per kilo varkensvlees, terwijl die vorig jaar 1,83 euro bedroeg.

De afbouw was ook het gevolg van ziektes in de varkensstapel in een aantal Europese landen. En er is de grote rechtsonzekerheid bij varkenshouders over vergunningen, grotendeels gelinkt aan het aanslepende stikstofdossier. “Ook het opgelegde geurkader voor de vernieuwing van vergunningen voor varkensstallen heeft een grote invloed”, meldt Stefaan Lambrecht.

Varkensproducent Danis zag de mooie winsttrend initieel aanhouden in het huidige boekjaar, al zijn de graanprijzen de voorbije weken opnieuw fors gestegen. De varkensprijzen blijven goed: een kilo varkensvlees kost bij Danis deze week 1,6 euro, iets minder dan de 1,7 euro in dezelfde week vorig jaar.

En er is de bijkomende factor China. “Het opheffen van de Chinese importbeperkingen begin januari creëert een extra kans en kan extra opbrengsten genereren voor de varkenssector.” China verbood de import van varkensvlees sinds 2019, door de uitbraak van de Afrikaanse varkenspest.

Stikstofdossier

Ondanks de stijgende winst blijft Danis voorzichtig. Het dividend blijft met 5,1 miljoen euro stabiel. En uiteraard speelt het stikstofdossier. “De richtlijnen en eisen die de overheid oplegt rond milieu (zoals de stikstofproblematiek en het mestactieplan), vergunningsbeleid en dierenwelzijn, maken weloverwogen keuzes voor varkenshouders moeilijk”, waarschuwt de raad van bestuur in zijn jaarverslag bij de jaarcijfers 2022-2023. “Deze huidige mate van rechtsonzekerheid draagt bij aan een verdere uitstroom uit de varkenshouderij en een daling van het aantal varkens.”

Stefaan Lambrecht waarschuwt zelfs voor een vlucht naar het buitenland, zoals ook andere economische sectoren al naar elders zijn vertrokken. “Het effect van de verdere afbouw van de varkensstapel door het stikstofdossier op de varkensprijzen moet nog komen. Bij de opkoopregeling is er een vergoeding van de Vlaamse overheid. Maar dat is niet zo bij de verplichte afbouw door toepassing van een geuremissiekader in geval van de vernieuwing van de lopende vergunningen. Die effecten worden pas echt voelbaar vanaf de tweede helft van dit jaar.”