MIJN OPTREDEN IN DAVOS

L ang voor China de grootste economie zal zijn, zal het de meest vervuilende zijn. Westerse bedrijven zouden de milieukosten dan ook moeten meerekenen in hun Chinese operaties. Maar de druk op China zal wellicht sneller van binnenuit komen. De Chinese centrale bank is alvast innovatief.

Het Wereld Economisch Forum in Davos is de hoogmis van de opiniemakers, beslissingsmakers en artiesten. Als zelfs die laatsten een plaats verdienen, kunnen ook economen niet ontbreken natuurlijk. De jongste jaren geeft Davos een goed beeld van hoe de bedrijfswereld collectief redeneert, soms overdrijft en dikwijls ook faalt om echt vernieuwend te denken. In 2000 bijvoorbeeld stond de Davos-intelligentsia helemaal niet kritisch tegenover de technologiehype. Trouwens, eigenlijk kan je elk jaar de mode of de hype van de dag aflezen van de bombastische forumverklaringen. In 2005 was China het modewoord, vorig jaar was dat energie en dit jaar is het al milieu wat de klok slaat.

Ik geef toe dat de titel van mijn column deze keer lichtjes misleidend is. Ik was immers helemaal niet aanwezig in Davos. Maar als je vandaag nog de aandacht wil trekken in de media, mag je fictie al eens vermengen met werkelijkheid. Dat geldt overigens ook in Davos. Met een doordeweeks verhaal kan je maar beter thuisblijven. Wat zou mijn boodschap zijn geweest mocht ik een kwartiertje het podium krijgen in Davos?

Wereldwijde milieukost. “Davos, word wakker! In 2005 vergaapte u zich collectief aan China, maar dat fenomenale groeimirakel is in grote mate een product van uw eigen hebzucht om steeds goedkoper te produceren. Vorig jaar luidde u de alarmklok over de energieproblematiek. Maar dure olieprijzen en oplopende energiekosten zijn onder meer het gevolg van uw jarenlange onderinvesteringen in alternatieven, naast de groei en energie-inefficiëntie van diezelfde Chinese economie. Vandaag zijn we hier opnieuw samen. En plots ontdekken we nu dat het skiën hier jaar na jaar moeilijker wordt. De opwarming van de aarde staat echter niet los van de discussies die we hier vroeger al voerden.

“Enkele jaren geleden vertelden economen op dit podium dat China over twintig jaar de grootste economie zou worden. Vandaag vraag ik dat u één schokkende grafiek onthoudt: China zal vóór het volgende Wereld Economisch Forum de meest vervuilende economie ter wereld zijn (zie illustratie )! De Chinezen zullen dan de VS inhalen, op zich al een hele prestatie. Weet u dat in 2003 China al de Europese Unie voorbijstak? Over tien jaar zullen de Chinezen zelfs meer dan dubbel zoveel CO2 uitstoten als de EU.

“China zal de volgende kwarteeuw goed zijn voor 40 % van de bijkomende CO2-emissies op aarde, tegenover 10 % voor de VS en slechts 4 % voor de EU. Elke inspanning om de opwarming van het klimaat te voorkomen, is dus bij voorbaat mislukt zonder een inspanning van de Gele Draak.

“De Chinese economie wordt voor een groot deel bepaald door uw economische beslissingen. U kunt vervuilende fabrieken bijvoorbeeld hier sluiten onder milieudruk en ze vervolgens heropstarten in het Oosten. Dat is goed voor uw lokaal imago, maar het helpt de wereld niet. U moet dus de wereldwijde milieukosten meerekenen in uw logistieke én productiekosten. Een container vervoeren kost vandaag vrijwel niets. Maar als u de totale milieukost, inclusief de vervuiling door de productie en het transport, zou doorrekenen, zou uw productieplanning er totaal anders uitzien.

“Sommigen beweren dat China en andere opkomende economieën niet zoveel milieu-inspanningen moeten leveren omdat die hun groei zouden beperken en dus de armoede langer in stand houden. Anderen verkondigen dan weer dat de schuld van de milieuproblemen sowieso bij het rijke Westen ligt. Ik zeg u echter: economische vooruitgang op een ecologisch kerkhof vormt geen goede basis voor duurzame welvaart. We moeten leren uit de fouten van het Westen, want de aarde kan het zich niet veroorloven om nog eens dezelfde fouten te maken, maar dan op een veel grotere schaal.

“Het is dus noodzakelijk dat we onze wereldwijde productie en logistiek herbekijken, met het milieu als belangrijke kostenfactor. Het zou de erosie van de productie in het Westen vertragen, maar ook het milieu ten goede komen. En de groei van China stabieler en duurzamer maken!”

Druk op China. Het ecologisch reveil in Europa is toe te juichen, maar het is naïef en masochistisch. Naïef, omdat we denken dat het goede voorbeeld spontaan navolging zal krijgen. Masochistisch, omdat het economisch proportioneel veel pijn doet in vergelijking met het milieu-effect op wereldvlak. Het Westen durft China op milieuvlak niets te vragen, terwijl het eigenlijk aan westerse bedrijven in China dezelfde restricties zou moeten opleggen als in hun thuislanden.

De milieudruk groeit in China van binnenuit. In Davos kondigde de Chinese centrale bank aan dat ze strengere milieunormen zal gebruiken om de economie af te koelen (1). Dat is pas echt innovatief: niet langer gebruikmaken van renteverhogingen, maar hogere CO2-normen opleggen. Een ideetje voor mijn speech in Davos. In 2008.

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer. Reacties: visienoels@trends.be

(1) ‘China to use Environmental Controls to Cool Growth’ – Bloomberg News – 26 januari 2007.

Geert Noels