Migratie is meer dan immigratie

Interne grenscontroles zouden voor Europa een stap achteruit betekenen. De migratiedruk uit Noord-Afrika moet integendeel de aanzet zijn naar een toekomstgericht en coherent Europees migratiebeleid.

Vrij verkeer van mensen en goederen is een van de belangrijkste verworvenheden van de Europese constructie. De opschorting van het Verdrag van Schengen door de invoering, weliswaar onder strikte voorwaarden, van controles aan de binnengrenzen betekent dan ook een stap terug. Onze politici zouden zich beter laten inspireren door het ‘Partnership for a New American Economy’, een platform waarin voorstellen worden geformuleerd voor ‘ smart immigration reform’, in overleg met bedrijfsleiders.

Politici en bedrijfsleiders zetten de toon die de muziek speelt: wie kwade populistische reflexen wil vermijden, moet knopen durven door te hakken. Aanleiding voor de grenscontroles is een reactie van de Italiaanse en Franse staatshoofden op 25.000 vluchtelingen uit Noord-Afrika, dat is 10 procent van de jaarlijkse instroom in de EU. Vergelijk dit aantal met de 600.000 Libiërs die vluchtten naar Egypte en Tunesië. Wie een oorlog begint om democratie te exporteren, moet tegelijk een aangepast beleid klaar hebben om collateral dammage te beheersen.

Ons onvermogen om migratiestromen in goede banen te leiden, is symptomatisch voor de bredere crisis in Europa. Dat wordt nochtans de uitdaging bij uitstek voor dit verouderende continent. Bepalend voor onze toekomstige welvaart. Vooreerst zou de Europese Unie in een coherent samenspel proactief de economische ontwikkeling moeten ondersteunen van de landen waaruit wij de instroom van migranten willen beperken. Congo is een flagrant voorbeeld van de mislukking van zo’n beleid; maar de prioriteit is nu Noord-Afrika.

Bovendien is elk beleid kansloos zonder een duidelijk onderscheid tussen ‘immigratie’ en ‘migratie’, ook wel eens circulaire migratie genoemd. Het eerste helpt knelpuntberoepen op te vullen en mensen met vaardigheden en talenten aan te trekken. In de VS bijvoorbeeld werd tussen 1995 en 2005 een kwart van de spitstechnologische bedrijven opgestart door immigranten. Ze zorgden voor 450.000 nieuwe jobs die door Amerikanen worden ingevuld.

Circulaire migratie vergemakkelijkt de komst én terugkeer van migranten of ‘gastarbeiders’ – zonder familiale hergroepering – zodat tekorten aan ingenieurs, informatici en andere specialismen vlot ingevuld worden. Het vergemakkelijkt ook het toelaten van studenten voor opleidingen die nuttig zijn om de economische ontwikkeling in hun land van herkomst te verbeteren. Om misbruiken te vermijden, moeten tijdelijke migranten het recht hebben van werknemer te veranderen, maar ze hebben geen recht op een uitkering.

Zonder duidelijke, coherente en afdwingbare spelregels voor de hele EU zullen illegale migraties aanzwellen. Xenofobie en populistisch ongenoegen ook.