Met hulp van de gewesten

De NMBS wil de komende jaren 25 miljard euro reserveren voor investeringen. Het is de bedoeling dat voor een aantal projecten de Vlaamse regering bijspringt.

Het is nog niet helemaal zeker dat de NMBS-Groep de komende jaren effectief 25 miljard van haar dotatie mag reserveren voor investeringen. Dat bedrag schuift het investeringscomité van de spoorweggroep naar voren als doel voor de periode 2013 tot 2025. Het cijfer staat in een plan van het investeringscomité dat was bedoeld voor de raden van bestuur van de infrastructuurbeheerder Infrabel, de spoorwegexploitant NMBS en de overkoepelende NMBS-Holding. Dat investeringsplan had er eigenlijk al in januari moeten zijn, maar het samenleggen van de verlanglijstjes van de drie dochterondernemingen van de NMBS-Groep verliep moeizamer dan verwacht. Vorige week kon De Standaard de hand leggen op het voorlopige voorstel.

Van de 25 miljard willen de spoorwegen 8,7 miljard euro gebruiken om het spoornetwerk te renoveren en uit te breiden. Er is voorts nog 1,3 miljard nodig in het Gewestelijk Expresnet (GEN). De vernieuwing van haar treinstellen kost de NMBS-Groep 4 miljard. En de vernieuwing van stations en de aanleg van parkings mag 3 miljard kosten. De op een na belangrijkste investeringspost het komende decennium wordt echter veiligheid. Daarvoor zou 5,2 miljard worden uitgetrokken. “Veiligheid blijft een van de prioriteiten”, bevestigt Infrabel-woordvoerder Frédéric Petit, die wel benadrukt dat hij over de details van het plan geen uitspraken kan doen omdat het maar een voorlopige versie is.

Steun van regio’s

Het investeringsplan verwijst ook naar de mogelijkheid van de regio’s om mee te investeren in spoorprojecten. Dat past dan bijvoorbeeld in de uitbouw van een strategisch Vlaams spoorbeleid waarbij de Vlaamse regering bepaalde infrastructuurwerken die cruciaal worden geacht voor de mobiliteit in het gewest, kan versnellen door ze mee te financieren.

Die optie stond ook expliciet in de regeringsverklaring van de federale regering. Zulke investeringen moeten wel in evenredigheid gebeuren. Anders gezegd: als Vlaanderen een bedrag via bijkomende financiering op tafel legt, moet de NMBS daar dezelfde som tegenover zetten. In het voorlopige investeringsvoorstel van NMBS-Groep is er voor de cofinancieringsprojecten met de gewesten voor 2013-2025 een bedrag van 1 miljard voorbehouden.

Meer transparantie

Op het eerste gezicht lijkt 25 miljard veel geld. Gespreid over dertien jaar komt het neer op 1,9 miljard euro per jaar. Het investeringsritme lag het voorbije decennium op ongeveer 1,7 miljard euro per jaar. De NMBS-Groep vraagt dus 200 miljoen meer per jaar. Of die vraag terecht is? Het aantal reizigers is in tien jaar tijd in elk geval met de helft gestegen en volgens gegevens van het Federaal Planbureau blijft dat groeien met 2,2 procent per jaar. Vakbondsman Jos Digneffe (ACOD) liet zich dan ook ontvallen: “Het is goed dat er een inhaalbeweging komt, want voor de vervanging van onze treinstellen kampen we echt met een investeringsachterstand.”

Als de verschillende raden van bestuur het plan deze week goedkeuren, is het aan minister van Overheidsbedrijven Paul Magnette (PS) om het aan de regering voor te leggen. En aan het parlement uiteraard. Want het laatste woord is nog niet gezegd over de investeringshonger van de NMBS. Al was het maar omdat in het plan geen middelen staan om de noord-zuidverbinding in Brussel aan te pakken. Die cruciale as dreigt de komende jaren volledig verzadigd te raken. Daar zullen ooit extra middelen voor nodig zijn boven op de 25 miljard die al worden gevraagd.

Stefaan Van Hecke, fractievoorzitter van Groen, liet weten dat hij een parlementaire discussie wil over het investeringsplan. Een groen parlementslid met reserves over investeringen in het openbaar vervoer? “Voor wat, hoort wat”, zegt Van Hecke. “De NMBS moet die investeringen koppelen aan meer transparantie en een betere dienstverlening voor de reiziger.”

Roeland Byl