May krijgt steun van Britse regering voor brexitakkoord: en nu?
Het voorlopige brexitakkoord tussen de Britse en Europese onderhandelaars heeft – veeleer verrassend – een eerste horde genomen: de Britse regering geeft het terugtrekkingsakkoord groen licht.
Dat heeft premier Theresa May aangekondigd op een kort persmoment aan Downing Street 10, na een vergadering die meer dan vijf uur duurde.
‘Ik geloof rotsvast met mijn hoofd en met mijn hart dat deze beslissing in het belang is van het hele Verenigd Koninkrijk,’ zei May. ‘Dit is het beste dat we konden onderhandelen en het kabinet heeft collectief beslist om hiermee in te stemmen.’
May zei ook dat het een keuze is ‘tussen dit, geen deal of geen brexit’. Volgens de Britse openbare omroep BBC wordt nu gespeculeerd dat ze daarmee bedoelt dat een brexit nog altijd niet onvermijdelijk is en er toch nog een nieuw referendum zou kunnen komen.
Volgens de Britse media is de verdeeldheid binnen de Britse regering toch groot en heeft May zich met een meerderheid verzekerd van de steun. Er zijn berichten dat minister Michael Gove de enige pro-brexitminister is die akkoord gaat. Eerder waren er geruchten over ontslagnemende ministers, maar die zijn nog niet bevestigd.
Ierse grenskwestie
Over wat er precies in het ontwerpakkoord staat, is nog maar weinig bekend. Het document, dat maar liefst 585 pagina’s telt, is nu ook online gepubliceerd.
Sinds maandagavond was enkel bekend dat de Europese en Britse brexitonderhandelaars een akkoord hadden over de Ierse grenskwestie, het laatste grote obstakel tussen Londen en Brussel voor het sluiten van een terugtrekkingsakkoord.
De zogenaamde Noord-Ierse ‘backstop’ – vangnet – moet een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland vermijden mocht er na het einde van de overgangsperiode geen definitieve nieuwe handelsrelatie tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk zijn.
En nu?
Ook de ambassadeurs van de 27 Europese lidstaten zaten woensdagmiddag samen in Brussel om het voorlopige akkoord te bespreken. De Europese brexitonderhandelaar Michel Barnier geeft om 21 uur een persconferentie over de doorbraak in de onderhandelingen.
Verwacht wordt dat de Fransman officieel groen licht geeft om de onderhandelingen met het oog op het definitief terugtrekkingsakkoord en de politieke verklaring over de toekomstige relaties verder te zetten.
May zal donderdagochtend het Britse parlement toespreken. Daar riskeert ze heel wat tegenkanting. De Noord-Ierse unionisten van DUP geven de regering-May gedoogsteun, maar kondigden al aan dit akkoord niet te zien zitten.
Ook de Schotse SNP van premier Nicola Sturgeon zijn gekant tegen het akkoord. ‘Het is duidelijk dat de premier amper haar kabinet kan verenigen, en het lijkt steeds duidelijker dat ze het moeilijk zal hebben om een meerderheid in het parlement erachter te krijgen,’ reageerde Sturgeon.
De BBC meldt dat er donderdag een motie van wantrouwen op til is in het parlement tegen May, maar dat is niet zeker. Verschillende voorstanders van de harde brexit zouden zich tegen de eerste minister gekeerd hebben.
Zelfs met de steun van haar regering is een definitief brexitakkoord nog lang niet zeker. De Europese staatshoofden en regeringsleiders moeten de tekst nog officieel bekrachtigen op een Europese top, volgens de Ierse premier Leo Varadkar waarschijnlijk op 25 november, waarna ook het Europees parlement en het Britse parlement het licht op groen moeten zetten.
Vooral dat laatste belooft een grote uitdaging te worden: May heeft de goedkeuring van 320 parlementsleden nodig, maar komt er met haar eigen Conservatives al vijf tekort. Bovendien zouden een aantal hardliners binnen haar partij wel eens tegen kunnen stemmen.
Van positief tot ‘slechtste deal ooit’
In een eerste reactie laat Europees Parlementslid Guy Verhofstadt, in het parlement verantwoordelijk voor het brexitdossier, zich positief uit. Hij onderhandelde niet mee, maar omdat het parlement moet stemmen over het uiteindelijke akkoord, is het belang van zijn tussenkomst niet te onderschatten. ‘Het akkoord dat is bereikt, maakt het mogelijk om een hechte relatie te behouden tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk’, zegt Verhofstadt in een videoboodschap op Twitter en Facebook. De voormalige Belgische premier wijst erop dat de absolute prioriteit van het parlement erin bestaat de burgerrechten te vrijwaren van EU-onderdanen die in het VK wonen. Verhofstadt is ervan overtuigd dat de noodoplossing voor de Ierse grenskwestie (de ‘backstop’) die de onderhandelaars overeenkwamen, ervoor zal zorgen dat er geen harde grens komt tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek en dat het Goedevrijdagakkoord wordt gerespecteerd. Donderdag krijgt Verhofstadt van Europees hoofdonderhandelaar Michel Barnier alle details van het ontwerpakkoord te horen. ‘Ik houd jullie dan verder op de hoogte’, aldus Verhofstadt.
Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker beveelt de Europese staatshoofden en regeringsleiders aan om formeel vast te stellen dat er bij de brexitonderhandelingen ‘beslissende vooruitgang’ is geboekt. Dat moet de onderhandelaars in staat stellen hun werk af te ronden en de EU en het Verenigd Koninkrijk de mogelijkheid bieden het akkoord goed te keuren. ‘Eens het terugtrekkingsakkoord goedgekeurd is door de Europese Raad, en voor het in werking kan treden, moet het goedgekeurd worden door de EU en het VK’, luidt het in een mededeling van de Commissie. In de EU is groen licht van de 27 lidstaten vereist, in het VK moet het Lagerhuis zich uitspreken. ‘Er is pas een akkoord als er een akkoord is over alles’, aldus de Commissie.
Nigel Farage, een van de gezichten van de Leave-campagne, schreef op Twitter: ‘Elk regeringslid dat een oprechte brexiteer is, moet nu aftreden of kan nooit meer vertrouwd worden, dit is de slechtste deal ooit’.