Een Zweeds onderzoek geeft aan dat vooral mannenbedrijven gezond zijn en dat vrouwen daar mee van profiteren.
De Duitse krant ‘Die Welt’ kon er op 9 juli niet snel genoeg bij zijn. Nog voor de studie van het wereldberoemde Zweedse Karolinska Instituut voltooid was, blokletterde hij al: werken met mannen houdt vrouwen gezond. Vraag het aan de werkende man of vrouw en na wat aarzelen komt het er bij beide geslachten uit: de beste werksfeer vind je bij de gemengde groepen, de slechtste … bij groepen die enkel uit vrouwen bestaan. De sprong naar het ‘ideale’ komt dus vooral vrouwen te goed. Dat wisten wij mannen al lang, en nu is het nog eens wetenschappelijk bewezen. Een hele geruststelling.
De Zweedse studie over ‘Gezondheid en toekomst’ past in de moderne positieve visie op gezondheid. De vraag is niet langer: wat maakt ons ziek? Maar wel: wat houdt ons gezond? En er groeit een grote consensus rond wat ons gezond houdt: (veel) werken, veel sociale steun, plezier hebben in wat je doet, belangrijke doelstellingen nastreven. Gezondheid is vooral een kwestie van gewaardeerd worden, zinvol bezig zijn en controle hebben over het eigen lot. Geen wonder dat zelfstandigen, bevlogenen, artiesten en vooral ondernemers zo weinig ziek zijn. Ze zijn te gezond om zich ziek te melden. Gezondheid is immers niet louter een lichamelijke aangelegenheid. Als we ziek zijn, is niet alleen ons lichaam ziek. Als we gezond zijn, is alles aan ons gezond. Een merkwaardige vaststelling van de Zweedse onderzoekers is dat in alle sectoren er ‘gezonde’ en ‘zieke’ bedrijven zijn, maar dat het vooral mannenbedrijven zijn die gezond zijn en dat de vrouwen daar mee van profiteren.
De onderzoekers verzamelden in de periode 2002-2004 gegevens bij 4,6 miljoen Zweden. Die gegevens vergeleken ze met grote databanken van verzekeringsmaatschappijen rond ziekteverzuim en arbeidsongevallen. De Zweden hebben geen al te beste reputatie als het gaat over ziekteverzuim. Ze blijven 41,2 dagen per jaar weg van het werk wegens ziekte, vier keer meer dan in Duitsland.
En wat houdt vrouwen gezond? Werken in een mannenbastion. De bouwsector moet het maar zelden zonder zijn vrouwelijke werknemers stellen. Wat verhindert vrouwen gezond te blijven? Werken met andere vrouwen. In de communicatie en reclamewereld is het echt huilen met de vrouwelijke pet op. Want deze twee sectoren zijn, in Zweden tenminste, een haast uitsluitende vrouwenaangelegenheid. Zweedse vrouwen in mannensectoren zijn veel minder en minder lang ziek op het werk dan vrouwen in vrouwensectoren. Laten we even aannemen dat dit een (wetenschappelijk) feit is. Feiten zijn echter één zaak, de verklaring voor deze feiten een ander. Want misschien is dit een zuiver Zweeds fenomeen. Geen enkele werknemer in een ‘normaal’ land is gemiddeld 41,2 dagen ziek, zeker niet in een land met degelijke geneeskunde, met sauna’s, langlaufen en eindeloze meren. Misschien is er iets vreemds aan de hand met de Zweedse samenleving. Er werd vroeger toch ook verteld – ten onrechte overigens – dat de Zweden bij bosjes zelfmoord zouden plegen en dat Zweden een paradijs zou zijn van seksuele losbandigheid. Een van de onderzoeksters merkte op: als we in Zweden over ziekteverzuim spreken, heeft dat heel weinig met ‘ziek zijn’ te maken.
Absenteïsme is meestal een signaal dat er iets niet in orde is met het werkklimaat. Een gebrek aan erkenning ligt vaak aan de basis van absenteïsme, en misschien krijgen vrouwen minder erkenning op het werk. Misschien krijgen ze wel veel aandacht van al die mannelijke collega’s: flirtende complimentjes, plaagstootjes, gewoonweg bewondering voor een kranige vrouw die stand houdt in de mannensector. En in een vrouwensector kan je traditioneel verwachten dat vrouwen er wel enkele boezemvriendinnen vinden, maar toch weinig respect en aandacht krijgen van al die gelijken, die ook worstelen met conflicten tussen werk en gezin, met problemen van tweeverdieners, glazen plafonds, ondergewaardeerd en onderbetaald worden.
De neiging van mannen is natuurlijk te gaan besluiten dat vrouwen andere vrouwen ziek maken en dat mannen de vrouwen gezond maken. Zo’n conclusies strelen immers de mannelijke ijdelheid. Maar er kunnen natuurlijk andere verklaringen zijn: misschien trekken mannelijke sectoren enkel vrouwen aan van wie men op voorhand weet dat ze niet zo vaak ‘ziek’ zullen zijn, vrouwen zonder veel familiale verantwoordelijkheid bijvoorbeeld. Of misschien kiezen vrouwen die heel sterk in hun schoenen staan, ook qua gezondheid, speciaal mannelijke sectoren, omdat ze het daar leuk vinden ‘hun mannetje’ te staan. Vrouwelijke piloten zullen wel minder vaak ziek zijn dan vrouwelijke caissières. Die vrouwelijke piloten leven in een mannenwereld en die caissières in een vrouwenwereld. Maar wat houdt de ene groep vrouwen gezond en maakt de andere groep ziek? De job of het geslacht van de collega’s?
Het leuke aan dergelijke studies is dat je er aan de toog eindeloos voort kan over filosoferen. En iedereen heeft dan het grote gelijk aan zijn kant. Een typisch mannelijk kenmerk, lijkt me. Tenzij het in Zweden weer anders is.
De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School
Reacties: marc.buelens@trends.be
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier