Mag ik foto’s, logo’s of muziek aanpassen voor commercieel gebruik?

Mag ik foto’s, logo’s of muziek die ik heb verworven, wijzigen om ze commercieel te gebruiken? Hoe zit het met de morele rechten van de auteur?

Er bestaat een onderscheid tussen de exploitatierechten en de morele rechten van de auteur. Zelfs als u de exploitatierechten hebt verkregen, blijven de morele rechten bij de auteur. Een van die morele rechten is het recht op integriteit. Dat houdt in dat de auteur zich mag verzetten tegen elke materiële en immateriële wijziging aan zijn werk. Een immateriële wijziging is bijvoorbeeld het werk gebruiken in een andere context, waardoor de geest van het werk mogelijk wordt gecompromitteerd.

Als iemand een schilderij koopt, het in vier stukken snijdt en die verkoopt, kan een schilder zich daartegen verzetten. Hij heeft het werk gemaakt zoals hij dat wilde en het is niet aan de eigenaar om het te veranderen. Het intellectuele recht van de auteur primeert op het eigendomsrecht van de koper.

Zo werd een bedrijf veroordeeld omdat het een compositie waarvan het de auteursrechten bezat, had gewijzigd in een gsm-deuntje. Iets moeilijker is het als een bouwheer een huis liet ontwerpen door een architect, maar het wil uitbreiden met een aanbouw en een garage. Ook de architect heeft een integriteitsrecht, maar behalve als het een werkelijk uniek gebouw is, staan de meeste rechters toch toe dat het huis met een minimaal aantal wijzigingen wordt verbouwd. De rechten van de auteur zijn, net als alle andere rechten, niet absoluut, maar worden afgewogen tegen de andere rechten.

In de reclame-industrie is het gebruikelijk dat werken worden gewijzigd. De opdrachtgever is alleen bereid te betalen voor creaties als hij daar ook zelf mee aan de slag kan. De opdrachtgever gebruikt een logo, een creatieve slogan of een affiche aanvankelijk wel zoals de auteur die heeft afgeleverd, maar na enkele jaren zijn ze aan een vernieuwing toe. Dan is het belangrijk dat de opdrachtgever ze kan aanpassen, zonder de morele rechten van de oorspronkelijke ontwerper te schaden.

Om te vermijden dat de rechter beslist waar de grens tussen het integriteitsrecht van de auteur en de rechten van de eigenaar of de exploitant ligt, kunt u het probleem maar beter op voorhand regelen in het contract.

In de ene sector is dat al wat makkelijker dan in de andere. In de muziekbranche staat de componist van een muziekstuk wellicht geen enkele wijziging aan zijn werk toe.

Hebt u een juridische vraag voor onze experts? Stuur een e-mail naar benny.debruyne@trends.be.

Alexis Hallemans