‘Wordt Frankrijk het nieuwe Duitsland en Duitsland het nieuwe Frankrijk?’

Het lijkt erop dat Duitsland en Frankrijk nog eens de rollen omdraaien. Dat zegt Ingo Mainert, CIO Multi Asset Europe bij Allianz Global Investors.

Op je lauweren rusten is zelden een goed idee. Dat geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor landen. Duitsland voert bijvoorbeeld regelmatig economische lijstjes aan: het land staat al jaren bekend als de economische motor van de eurozone.

Maar het voorbeeld van Duitsland, en dat van buurland Frankrijk tonen aan dat economisch succes ook tot slechte beslissingen kan leiden.

Tijdens de eerste jaren van de eurozone groeide Frankrijk veel sterker dan Duitsland, toen de ‘zieke man van Europa’ genoemd. Gesteund door deze relatieve economische sterkte, voerde Frankrijk de 35-uursweek in.

Duitsland daarentegen, koos onder de noemer ‘Agenda 2010,’ voor serieuze hervormingen en bracht weer leven in zijn versteende arbeidsmarkt.

Met resultaat: de nominale arbeidskosten in Duitsland waren in 2008 nog dezelfde als in 2000.

Het tij lijkt te keren

In Frankrijk waren ze met 20 procent gestegen. Sindsdien lopen de twee economieën steeds verder uiteen en gaan de arbeidsmarkten precies de tegenovergestelde kant op.

Volgens cijfers van de Europese Unie zakte de Duitse werkloosheid van 7 naar 4 procent, terwijl ze in Frankrijk steeg van 7 naar 10 procent.

Tien jaar later lijkt het tij weer te keren. Duitsland draait de hervormingen van Agenda 2010 al enkele jaren geleidelijk terug.

De positieve effecten van de hervormingen krijgen er brede erkenning, maar Duitsland kan toch niet aan de verleiding weerstaan om de harde gevolgen die onvermijdelijk gepaard gaan met dergelijke hervormingen, af te zwakken.

De discussie over de aanpassing van de pensioenleeftijd en het minimumloon blijft maar aanhouden.

Bovendien kreunt de Duitse infrastructuur onder de aanpassingen die de digitalisering vraagt. Dankzij een goed draaiende wereldeconomie, lage rentes en zwakke wisselkoersen is dit – nog – niet te zien in de groeicijfers. Maar op middellange termijn komt er zeker een impact op het Duitse groeipotentieel.

Vergelijk dat met Frankrijk, dat traditioneel weigerachtig stond tegenover hervormingen. De nieuwe president Emmanuel Macron voerde campagne voor economische en sociale hervormingen. En nauwelijks vier maanden na zijn aantreden, voerde hij al een uitgebreide arbeidsmarkthervorming door, met minder bescherming tegen ontslagen, en voor kleine bedrijven meer flexibiliteit in lonen en arbeidsduur.

Pyrrusoverwinning

Ook gaan er stemmen op om bijvoorbeeld de zogenoemde rijkenbelasting af te schaffen. Ironisch genoeg wil Duitsland juist de klok terugdraaien.

Uiteraard zal het succes van Macrons hervormingen nog voor een groot stuk afhangen van zijn aanpak van de vakbonden. Maar met zijn ‘La République en Marche’ heeft hij alvast momentum gecreëerd.

Het lijkt er dus op dat Duitsland en Frankrijk nog eens de rollen omdraaien. Een grotere economische samenhang tussen de landen is uiteraard wenselijk, maar als die convergentie er alleen komt doordat Duitsland economisch inboet, is het niet meer dan een pyrrusoverwinning.