Het aantal werknemers dat een voltijds contract in een vierdagenwerkweek presteert, is nog maar mondjesmaat toegenomen hoewel dat sinds kort overal mogelijk is. Slechts 5 op de 1.000 werknemers maken gebruik van het systeem, berekende de hr-dienstverlener Acerta. Volgens de arbeidsmarktexpert Stijn Baert kijken veel werknemers de kat uit de boom.
Met startdatum van 20 november voerde de federale regering de mogelijkheid tot een vierdaagse werkweek algemeen in. De werknemer moet die aanvragen. Het systeem bestond al in enkele sectoren, waaronder de bouw. Momenteel werkt 0,5 procent van de werknemers in zo’n regime, berekende Acerta op basis van de gegevens van 35.000 werkgevers en 320.000 werknemers. In vergelijking met de voorbije jaren is 0,09 procentpunt meer.
Uit een eerder onderzoek van UGent@Work in samenwerking met het marktbureau Bilendi, onder leiding van professor arbeidseconomie Stijn Baert, bleek nochtans dat 37 procent van de Vlamingen die nu voltijds werken, het waarschijnlijk acht om aan de slag te gaan in de vierdaagse werkweek, dus met vier langere in plaats van vijf kortere werkdagen.
Daar zijn we voorlopig nog ver van verwijderd.
STIJN BAERT. “Die 0,5 procent is effectief best laag. Afgezet tegen de ongeveer 3 miljoen werkenden in loondienst in de privésector, zijn dat weliswaar 15.000 mensen, maar het is veel minder dan de 37 procent van de voltijds werkenden die in onze enquête aangaven zichzelf in de vierdaagse werkweek te zien werken.
“Uit ons onderzoek bleek ook dat 24 procent van wie deeltijds werkt, overweegt om (weer) voltijds aan de slag te gaan, met dank aan de vierdaagse werkweek. Onder deeltijdse werknemers jonger dan 45 jaar loopt dit zelfs op tot 35. Ook wie een hoog burn-outrisico heeft, is meer geneigd om aan de slag te gaan in de vierdaagse werkweek.”
Hoe moeten we deze nieuwe cijfers dan interpreteren?
BAERT. “Het is duidelijk dat veel werknemers de kat uit de boom kijken. Mogelijk omdat de reacties vanuit werkgeverszijde best negatief zijn. Dat kan trouwens ook impliciet worden aangegeven op de werkvloer: ‘Aanvragen heeft weinig zin, want wij gaan gemotiveerd afwijzen’. Een andere mogelijke verklaring is dat men eerst ervaringen van vrienden en familieleden wil zien. Bovendien is de Belg zowat de meest honkvaste werknemer die er is. We zijn bijvoorbeeld niet gelukkiger met onze baan dan elders, maar blijven er wel langer in hangen.
“Dit lijkt ook een tegenvaller voor de federale regering. De vierdaagse werkweek was, bij gebrek aan minder vrijblijvende, grotere hervormingen, zowat het speerpunt van de arbeidsdeal van exact een jaar geleden. Die zal nu, gegeven het aantal mensen die instromen, een zeer beperkt impact hebben.”
Nog volgens het onderzoek van UGent@Work verwachten Vlaamse werknemers dat het zal helpen om thuis makkelijker te ontspannen, de werk-privébalans te verbeteren en persoonlijke relaties te verbeteren. Weten we al iets over die impact?
BAERT. Naar aanleiding van onze oproep zijn verschillende bedrijven met ons een samenwerking aangegaan om de vierdaagse werkweek bij hen te laten evalueren. We gaan dus aftoetsen of het ook klopt wat de federale regering meent, namelijk dat het aantal burn-outs afneemt onder de werknemers die instappen.
“Voorlopig is de wetenschappelijke literatuur niet unisono: gecomprimeerde werkweken geven soms aanleiding tot minder productiviteit en minder welzijn door een verlies aan concentratie en vermoeidheid tijdens lange dagen. Wordt dus vervolgd.”
