Wat het Vlaamse datanutsbedrijf athumi voor bedrijven wil betekenen

Lezers van Trends weten al lang dat je je geld voor jou moet laten werken. Daar komt nog een nieuwe levenswijsheid bij: ook onze data moeten voor ons werken, zeker bij bedrijven. Het pas gelanceerde datanutsbedrijf athumi van de Vlaamse overheid wil niet alleen burgers op een veilige en gecontroleerde manier data laten uitwisselen, het wil ook het dataverkeer tussen bedrijven makkelijker en veiliger maken.

Donderdag lanceerde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) officieel het Vlaamse datanutsbedrijf. Eind 2021 had Jambon dat aangekondigd en nu is het eindelijk zover. Athumi, de nieuwe merknaam, start met grote ambities. Het moet op het eerste gezicht water en vuur verzoenen: de controle op onze eigen data garanderen en tegelijk het veel gemakkelijker maken om data geautomatiseerd uit te wisselen. Daarvoor bouwt het voort op de Solid-standaard, een manier om informatie op te slaan en uit te wisselen die gesteund wordt door Tim Berners-Lee. Samen met de Belg Robert Cailliau wordt hij gezien als de geestelijke vader van het moderne internet. 

Bij de lancering heeft Trends al even stilgestaan bij wat athumi precies wil doen. (zie lager) Nu zoomen we in op een cruciaal onderdeel van athumi: ervoor zorgen dat bedrijven data vlot, gecontroleerd en veilig kunnen uitwisselen. Die nood bestaat natuurlijk al lang, en de voorbije decennia zijn daartoe al ettelijke oplossingen en bedrijven gelanceerd. België heeft zelfs al een overkoepelend datanutsbedrijf, het softwarebedrijf Isabel.

Lees hieronder verder

Virtuele pijpleiding

Isabel is een nobele onbekende voor het grote publiek, maar de joint-venture van de Belgische grootbanken zorgt ervoor dat bedrijven gemakkelijker facturen kunnen betalen, verschillende bankrekeningen bij verschillende banken aan hun financiële programma’s kunnen koppelen, dat facturatiegegevens gecheckt kunnen worden enzovoort. Isabel verzorgt de virtuele pijpleidingen waar financiële data en identiteitsgegevens vlot kunnen passeren. Het is een van de meest cruciale softwarebedrijven in België. Het krijgt nu gezelschap van athumi. 

“De vergelijking gaat een beetje op, maar athumi heeft een heel andere en bredere focus”, zegt Björn De Vidts van Digitaal Vlaanderen, het IT-overheidsagentschap van de Vlaamse overheid dat het datanutsbedrijf heeft opgestart. “Isabel focust op financiële data, wij willen een systeem aanbieden dat met de hulp van partners de meest uiteenlopende data op een veilige en gecontroleerde manier uitwisselt. Voor bedrijfsdata komt er een proefproject waarin telecomoperatoren en nutsbedrijven data delen over waar en wanneer ze wegenwerken plannen. Zo moet het opbreken van een straat bijvoorbeeld maar één keer gebeuren omdat we de werken combineren. In het verleden liepen zulke pogingen altijd stroef, omdat men het niet eens raakte over hoe en waar men de data ging delen. Men is er natuurlijk beducht voor dat er opeens wat van hun data bij een concurrent zou terechtkomen. Athumi kan als neutrale partij voor zulke transacties optreden. Met het concept van onlinedatakluizen en de Solid-standaard behouden bedrijven ook altijd de volledige controle over de data die ze delen. Een andere b2b-toepassing waar we op inzetten, is de uitwisseling van data in de vastgoedsector, tussen partijen zoals makelaars en notarissen.”

De Vidts benadrukt dat de onlinedatakluizen die athumi wil aanbieden, veel verder gaan dan het louter opslaan van documenten: “We willen gestructureerde data aanbieden, informatie die zo gecodeerd of omschreven is dat andere software ze direct kan verwerken zonder menselijke tussenkomst. Het werkt volgens de principes van het semantisch web (‘Raketstraat 50, 1130 Brussel’ krijgt bijvoorbeeld de eigenschap ‘adres’ mee, nvdr). Als data zo gestructureerd zijn, is de meest vlotte uitwisseling mogelijk. Dan pas gaan de data echt voor ons kunnen werken.”

Garanties

De voorbije jaren waren hier en daar twijfels te horen bij bedrijven. In hoeverre kunnen ze een nieuw overheidsvehikel vertrouwen met gevoelige data, een overheidsbedrijf dat op termijn zelfs geprivatiseerd kan worden? Kunnen hun data terechtkomen bij een concurrent of een partij die hen kan benadelen?

De eerste garantie is de Solid-standaard. Die versleutelt de data op zo’n manier dat de eigenaar van de data altijd de volledige controle heeft. Gebruikers moeten zelf beslissen of ze een stukje van de kluis openen voor andere partijen. Andere partijen kunnen dus de data enkel lezen of gebruiken zonder de expliciete toestemming van de eigenaar. “Ook zal het datanutsbedrijf nooit volledig geprivatiseerd worden”, zegt De Vidts. “Het is bij decreet vastgelegd dat de Vlaamse overheid altijd minstens 50 procent  + 1 aandeel moet hebben om de controle te hebben. Dat is overigens ook op de vraag van de bedrijven die dat als een garantie zien voor de neutraliteit van athumi. Er zullen wel enkele dochterbedrijven komen, die zich richten op specifieke sectoren. Het zou kunnen dat de overheid op termijn naar een minderheidsbelang zakt, maar dat belang zal nog altijd groot genoeg zijn.”