‘Wantrouw al maar die vertrouwde stem’

‘Artificiële intelligentie gaat er altijd maar op vooruit, de mensheid daarom niet.’ Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

Terwijl wij, mensen, met ontzettend veel ijver naar onze navels staren en in eindeloze kringetjes ronddraaien, is er één kracht die in volle galop vooruit stormt: technologie. We staan erbij, kijken ernaar, gebruiken ze almaar vaker, bewonderen of vrezen haar razendsnelle evolutie, zien haar als vooruitgang of des duivels. Er is een eenvoudige toets om te zien of iets echt relevant is: is de georganiseerde misdaad geïnteresseerd? Zo ja, kijk uit je doppen. Zo nee, amuseer je maar verder met naar de newage-achtige psychiaters te luisteren met hun boodschappen over verbondenheid, Plato en zingeving. Net als het coronavirus trekt technologie zich helaas van al die warme vertrouwde stemmen geen moer aan. Stemmen?

Stemherkenning. Elke menselijke stem is uniek. Mooi zo, ik hoor al de wijze filosofen Husserl of Socrates afstoffen. De mens is uniek! Maar dat wil niet zeggen dat onze stem niet kan worden nagebootst. Tot voor kort alleen door stemimitatoren. Leuk, entertainment van de hoogste klasse. Maar vandaag, met artificiële intelligentie, algoritmes en heel veel rekenkracht, klaren computers de job.

Het klonen van de menselijke stem is geen sciencefiction meer. Het is realiteit, met een hoge kwaliteit en voor alle mogelijke stemmen. Voorlopig bestaat het voor zo’n vijftien talen. Bij de stemimitatoren moet een nieuwe begenadigde acteur telkens vanaf nul beginnen. Artificiële intelligentie is gebaseerd op deep learning: het algoritme leert altijd bij, met een duizelingwekkende snelheid. De gekloonde stem imiteert je accent, maar ook je timbre, je pitch, de pauzes die je laat, de snelheid, de stemhoogte, en nog veel meer. Griezelig accuraat, volgens acteurs die al gekloond zijn. Wens je wat emotie toe te voegen? Geen probleem. Angst, verontwaardiging, boosheid, verveling, verdriet: je vraagt, de computer draait. De georganiseerde misdaad kijkt geamuseerd toe. Eerst Hollywood natuurlijk. Maar ook hulpverleners, woke-profeten en callcenters. De toepassingen zijn eindeloos.

Als een acteur als George Clooney gedubd wordt, krijgt de Amerikaanse acteur een andere stem in het Spaans, het Frans of het Zweeds. Men kan nu al de stem van elke acteur via algoritmes perfect nabootsen en het stemalgoritme voeden met zowat elke taal. Broodroof natuurlijk van al die lokale acteurs die vaak een soort monopolie verwierven als bijvoorbeeld de stem van J.R. Ewing. Verwacht maar enorme processen over patenten. Mag men jouw stem klonen? Misdadigers zijn zeker geboeid. “Zoon, papa hier. Ik bel vanuit de ambulance. Schrijf als de bliksem 3000 euro over naar mijn rekening.” Er zijn al in 2019 misdadige toepassingen beschreven waarbij de stem van een Duitse directeur werd nagebootst. Als jouw baas je opbelt, heel duidelijke instructies geeft, onder tijdsdruk, zal jij dan bevestiging vragen? Geen probleem natuurlijk, want hij heeft je eerst een mail gestuurd met de vraag, en dan geëist dat je hem snel belt voor bevestiging van die mail. Zijn nummer is gekaapt, zijn stem gekloond, zijn mail gehackt. Durf je nog een derde bevestiging te vragen?

Naast de boeiende en de misdadige, zijn er ook heel veel beloftevolle klinische toepassingen. Mijn dochter kreeg voor haar stembanden ooit wekenlange zwijgplicht. Ze schreef alles op een bordje. In restaurants behandelde men haar als ‘dom en stom’. Over enkele jaren kan je eerst je stem laten klonen en dan je eigen algoritme gebruiken en je lippen wat letters laten vormen. Ik huiver wel voor toepassingen waarbij men overledenen later gelijk wat in de mond kan leggen. Wedden dat die methode zal worden ingezet door mediums die met helderziendheid en helderhorendheid boodschappen van dierbare overledenen krijgen en doorgeven. Artificiële intelligentie gaat er altijd maar op vooruit, de mensheid daarom niet.