Waarom super Mario (Draghi) nogmaals de bazooka moest afvuren

Volgens Tom Vandenkendelaere, fractielid van de Europese Volkspartij, laten critici ten onrechte uitschijnen dat de geldverruimingsoperatie van de Europese Centrale Bank tot nu toe weinig heeft opgeleverd. Maar ‘het belangrijkste effect werd nog niet bereikt’.

Net op het moment dat het Europees Parlement een rapport voorbereidt over het ECB-beleid versterkt de Europese Centrale Bank haar onconventioneel monetair beleid. Met het inzetten van een tweede bazooka verlengt de ECB niet enkel de voorziene termijn waarin ze langlopend (overheids)papier aankoopt met een half jaar. Ook de depositorente zakt verder om banken te ontmoedigen om hun geld bij de ECB te parkeren.

Geloofwaardigheid van het geldbeleid

De eerste kwantitatieve verruimingsoperatie ging met heel wat controverse gepaard en de tweede worp van Draghi gaat wellicht dezelfde weg op. Nochtans is nuchterheid hier op zijn plaats.

De operatie moet worden beoordeeld in het licht van de eurozone-doelstellingen over de geldpolitiek én de eruit af te leiden opdracht van een onafhankelijke ECB. Dat gaat in de eerste plaats over prijsstabiliteit vertaald in een inflatiedoelstelling van (ongeveer) 2% en, daaraan gelinkt, over een groei op middellange termijn van de ruimere geldhoeveelheid met 4,5%.

Critici laten uitschijnen dat de geldverruimingsoperatie tot nu toe weinig heeft opgeleverd. Daar ben ik het niet mee eens. De feiten spreken voor zich. Ik som op: de kredietstandaarden en de voorwaarden voor nieuwe leningen bij de banken versoepelen geleidelijk. Er is een toenemende vraag naar investeringskredieten. Belangrijker nog, in macro-economisch perspectief: de wisselkoers van de Euro blijft historisch laag en de exportproductie is fors toegenomen. Ook op de financiële markten zijn de gestegen aandelenkoersen een voorlopende indicator van de positieve evolutie van de reële economie.

Het belangrijkste effect werd nog niet bereikt

De ECB wil met haar operatie de verwachtingen over het toekomstig beleid wijzigen. Door de prijsverwachtingen opnieuw te verankeren wil men het nodige duurzame herstel van de economie garanderen. Wat deze doelstelling betreft is de ECB een ‘open-ended’ resultaatsverbintenis aangegaan: het engagement om zo lang door te gaan als nodig.

En hier komen we tot de kern van de zaak: de economie zal zich pas echt kunnen herlanceren als het vertrouwen, dat tijdens de crisis met tonnen tegelijk is weggesijpeld, opnieuw wordt hersteld. De geloofwaardigheid van het engagement van de ECB is een cruciale voorwaarde voor dit vertrouwensherstel. Dit impliceert dat Draghi niet anders kan dan zijn onconventioneel beleid verderzetten. De teerling werd geworpen, het spel moet worden afgemaakt. Overigens blijf ik op zoek naar een criticus met een geloofwaardig alternatief. Voor mij is het overduidelijk: het geweer nu van schouder veranderen zou onmiddellijke en desastreuze gevolgen hebben voor de Eurowisselkoers en de exportproductie.

Tweesporenbeleid

Als slot nog dit. De luidste criticasters – Duitsland en dichter bij huis de N-VA -argumenteren dat Draghi’s beleid het de lidstaten makkelijker zou maken om geen werk te maken van begrotingssaneringen en structurele hervormingen.

Het ene hoeft echter het andere niet uit te sluiten. Integendeel. Niemand betwist de noodzaak van begrotingsconsolidatie en structurele hervormingen. Wij hebben er echter geen baat bij om deze hervormingen nodeloos moeilijk te maken door elk flankerend beleid van monetaire vraagexpansie dogmatisch af te wijzen.

Trouwens, een flankerend monetair beleid wordt aanbevolen door het IMF om een succesvol beleid van loonmatiging te kunnen voeren zonder negatieve effecten op andere landen van de muntunie. Het creëert evenzeer een democratisch draagvlak voor noodzakelijke structurele hervormingen.

We kunnen niet anders dan concluderen dat een goed beleid noodzakelijk een tweesporenbeleid is. Tegelijk inzetten op de vraagzijde én op de aanbodzijde van de economie. Structurele hervormingen zijn nodig in Europese lidstaten om via de aanbodzijde van de economie de nodige ruimte voor groei te creëren. Maar die ruimte kan enkel benut worden wanneer er voldoende bestedingsvraag is.

En daarom hoefde Draghi echt niet langer te wachten met zijn nieuwe bazooka.

Europarlementslid Tom Vandenkendelaere