In Washington stijgt voor de zoveelste keer de spanning over het schuldplafond, de wettelijke limiet op de staatsschuld. Wordt dat tegen eind deze maand niet verhoogd, dan dreigt een betalingscrisis.
De Amerikaanse minister van Financiën Jack Lew heeft het Congres, het Amerikaanse parlement, verwittigd dat de VS het schuldplafond van 17,3 biljoen dollar (12,8 biljoen euro) deze vrijdag zal bereiken. Daarna kan het land geen nieuwe leningen meer aangaan.
Lew kan de Amerikaanse obligaties daarna met ‘speciale maatregelen’ nog enkele weken afbetalen, hij schat tot het einde van deze maand. Verhoogt Washington het schuldplafond tegen die tijd niet, dan gaat de VS in staat van wanbetaling. Dat zou een schuldencrisis veroorzaken die niet alleen funest is voor de Amerikaanse economie, maar ook in de rest van de wereld voor financiële chaos zou zorgen.
Chantage
Net al bij de vorige crisis rond het schuldplafond, afgelopen herfst, ligt de bal in het kamp van de Republikeinen in het Congres. Precies zoals toen, wil de ultraconservatieve vleugel van die partij het schuldplafond gebruiken als pasmunt om de regering-Obama te dwingen om dingen te doen die ze niet wil doen.
Bij de vorige ronde was dat het ontmantelen van Obamacare, de nieuwe ziektewet van de president. Wat ze deze keer willen, daar zijn de Republikeinen nog niet uit.
In ieder geval gaf de president, daarin gesteund door zijn eigen Democratische partij, al aan dat hij bijkomende Republikeinse eisen als chantage ziet en dat hij daaraan niet wil toegeven. Obama wil een ‘cleane’ verhoging van het schuldplafond, zonder dat dat iets tegenover staat.
Geen compromis
De vorige crisis rond het schuldplafond viel samen met de door de Republikeinen uitgelokte ‘government shutdown’, de twee weken lange sluiting van de federale overheid die er kwam omdat er geen compromis bereikt werd over de begroting.
Van de publieke opinie kregen de Republikeinen toen de schuld van de crisis, die naar schatting 42 miljard dollar (31,1 miljard euro) kostte. Met de tussentijds parlementsverkiezingen van november in zicht, zijn heel wat gematigde Republikeinen er dan ook niet happig op om die episode over te doen.
Twee pistes
“Er zijn nog geen beslissingen genomen”, zei John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, geciteerd door de Washington Post. “Het doel is om het schuldplafond te verhogen. Niemand wil een betalingscrsis. Maar terwijl we bezig zijn, moeten we ook iets doen aan banen en de economie.
Volgens scenario’s die in de Amerikaanse pers circuleren, denken de Republikeinen aan twee pistes. In ruil voor een hoger schuldplafond willen ze dat Obama de controversiële Keystone XL-oliepijplijn uit Canada goedkeurt of een maatregel die de regering zou verbieden om tekorten bij te passen voor de ziekteverzekeraars als Obamacare duurder uitvalt dan verwacht.
Crisis van formaat
De VS is het enige land dat er een wettelijk schuldplafond op na houdt. Dat is in de loop der jaren tientallen keren verhoogd zonder dat daar veel drama aan te pas kwamen. Met de extreem gepolariseerde Amerikaanse politieke verhoudingen van de laatste jaren blijkt dat niet meer mogelijk en sleept Washington zich van de ene crisis naar de andere.
Wordt het schuldplafond niet op tijd verhoogd, dan kan dat een internationale betalingscrisis van formaat tot gevolg hebben. De VS zou niet meer in staat zijn om al haar overheidsobligaties te betalen, waarvan een groot deel in het buitenland zit. De Amerikaanse overheid zou zich genoodzaakt zien om met onmiddellijke ingang draconisch besparingsmaatregelen af te kondigen, wat voor een nieuwe recessie zou zorgen in de grootste economie ter wereld.
Amerikaanse obligaties worden bovendien gezien als het veiligste beleggingsinstrument ter wereld. Blijkt dat plots niet meer zo te zijn, dan zou de bodem weggeslagen worden onder de internationale financiële markten.
