‘VS en China op voet van koude oorlog’

Wie de technologische queeste van China afremt, plafonneert de ontwikkeling van China. Voor het Chinese regime is dat niet onderhandelbaar. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

De Verenigde Staten en China slijpen de messen. Op de G20 sloten ze begin deze maand een tijdelijk bestand in hun handelsconflict, maar op hetzelfde moment gingen de handschoenen af in de nog veel belangrijkere technologieoorlog die woedt tussen de huidige en de opkomende grootmacht. De arrestatie van Sabrina Meng, de CFO van het Chinese telecombedrijf Huawei, voedt de vrees dat de rivaliteit tussen de kemphanen ontaardt in een strategisch conflict waar niemand beter van wordt.

Het regime van Xi Jinping wil van China een grootmacht maken die op eigen kracht technologisch kan wedijveren met de Verenigde Staten. De regering van Donald Trump is bang dat als China technologisch de voet kan zetten naast de Verenigde Staten, het op termijn ook economisch en militair de evenknie van Amerika wordt. Het zit Washington daarom meer dan dwars dat China de technologische ladder beklimt door intellectuele eigendom te eisen van bedrijven die investeren in China, door westerse bedrijven over te nemen of door industriële spionage. Hoe meer China zijn gangen mag gaan, hoe sneller het de Verenigde Staten zal inhalen, zo vreest de regering-Trump.

China heeft een legitieme weg van ontwikkeling gekozen. Als het Westen dat pad blokkeert, zal China zich belegerd voelen en zal de bevolking zich scharen achter het regime, wat kan uitmonden in een koude of zelfs een echte oorlog. De Chinese economie zal de volgende jaren hoe dan ook blijven groeien, maar met meer rancune tegen het Westen. China zal meer investeren in militaire capaciteit. Het Westen zal gelijkaardig reageren. Dat is in niemands belang”, waarschuwde Raghuram Rajan, de voormalige hoofdeconoom van het Internationaal Monetair Fonds, vorige week in de Financial Times.

De koude oorlog is mogelijk al bezig. Officieel is Meng aangehouden voor het schenden van de Amerikaanse sancties tegen Iran, maar China is razend voor wat kan worden gezien als een aanval op Huawei, het technologische vlaggenschip van China. Huawei is China’s belangrijkste troefkaart in de ontwikkeling van 5G, het snellere mobiele netwerk van de volgende generatie, dat voor een nieuwe technologische golf kan zorgen. 5G versnelt de mogelijkheden van het internet der dingen, artificiële intelligentie en zelfrijdende auto’s. Voor China is Huawei dus van strategisch belang in de mars naar het statuut van grootmacht.

In de Verenigde Staten wordt Huawei echter al langer verdacht van spionage en cyberdiefstal. Het land heeft al verschillende telecomoperatoren verboden te werken met apparatuur van Huawei en roept bondgenoten op hetzelfde te doen. Australië en Nieuw-Zeeland gaven al gehoor. British Telecom zal apparatuur van Huawei uit zijn 4G-netwerk halen. De Verenigde Staten kunnen Huawei midscheeps treffen met een verbod om cruciale onderdelen te verkopen aan Huawei. Het Chinese ZTE werd op die manier aan de rand van de afgrond gebracht. Makkelijk wordt een ban op apparatuur van Huawei niet. Het bedrijf wordt gezien als de beste en goedkoopste leverancier van materiaal voor de bouw van 5G-netwerken.

De oplopende spanningen met de Verenigde Staten komen voor China op een ogenblik dat de economie het al lastig heeft. China is ground zero van de mondiale groeivertraging. Het regime probeert de overmatige schuldenlast af te bouwen, maar die oefening is gevaarlijk en weegt op de economische groei. China moet al gedeeltelijk bijsturen met een soepeler geldbeleid en straks mogelijk ook met een stimulerend fiscaal beleid, maar de wankele financiële stabiliteit beperkt de bewegingsruimte. Ook de snelle vergrijzing van de Chinese bevolking weegt op het groeipotentieel, terwijl het bruto binnenlands product per hoofd nog altijd op het niveau van een ontwikkelingsland ligt.

De enige manier om de Chinese economie op een duurzame leest te schoeien – dus zonder te bezwijken onder schulden, vervuiling en veroudering – is een forse stijging van de arbeidsproductiviteit via doorgedreven innovatie. Wie de technologische queeste van China afremt, plafonneert dus de ontwikkeling van China. Voor het regime is dat niet onderhandelbaar. Een strategische deal tussen de Verenigde Staten en China wordt even lastig als noodzakelijk.