De Vlaamse minister van Werk, Economie en Innovatie krijgt een menu met twintig actiepunten voorgelegd die moeten helpen om studenten, onderzoekers en professoren uit het buitenland naar hier te halen en ze ook hier te houden. “Hoog tijd voor geïntegreerde aanpak”, zegt Lieven Danneels, voorzitter van VARIO.
De Vlaamse Adviesraad voor Innoveren & Ondernemen heeft een eerste advies aan de Vlaamse regering bezorgd.
De Vlaamse minister van Werk, Economie en Innovatie krijgt een menu met twintig actiepunten voorgelegd die allemaal moeten helpen om studenten, onderzoekers en professoren uit het buitenland naar hier te halen en ze ook hier te houden.
“Het is hoog tijd dat er een geïntegreerde aanpak komt”, zegt Lieven Danneels (53), voorzitter van VARIO en co-CEO bij Televic.
Er zijn toch al talrijke initiatieven om Vlaanderen aantrekkelijker te maken voor toponderzoekers. Waarom is er meer nodig?
LIEVEN DANNEELS. “Ons advies gaat niet enkel over het aantrekken van wetenschappelijke onderzoekers. We willen vooral STEM-profielen (science, technology, engineering, mathematics, nvdr) laten doorstromen van de academische wereld naar de industrie. Een kenniseconomie is aangewezen op brains. Als Vlaanderen tot de top vijf van innovatieve, ondernemende kennisregio’s wil behoren, dan moeten we niet alleen buitenlands talent aantrekken, maar ook maken dat die toponderzoekers hier willen blijven. We leiden wel heel wat buitenlandse doctoraatsstudenten op, maar zien die kennis te vaak weer vertrekken. Als die mensen hier blijven, kunnen ze mee economische waarde te creëren. Gebaseerd op Nederlands onderzoek denken we dat 25 procent van die onderzoekers hier houden, voor de schatkist 1,57 miljard euro oplevert.”
“Het klopt dat er heel wat initiatieven zijn. Zo haalde het Odysseus-programma Vlaamse onderzoekers met hun buitenlandse onderzoeksgroepen terug naar Vlaanderen. Een ander voorbeeld zijn de vepleegsters die de VDAB uit Portugal naar Vlaanderen haalt. Alleen is dat op de lange termijn niet genoeg. Er is een actief geïntegreerd beleid nodig om ons innovatieve ecosysteem te versterken. Daarom is een uitgekiend eenmerkstrategie nodig dat Vlaanderen doelbewust in de juiste doelgroepen op de kaart zet.”
Jullie willen een superintendant aanstellen om de versnippering van die initiatieven tegen te gaan.
DANNEELS. “Een superintendant moet helpen een gecoördineerde aanpak van de war on talent hoger op de politieke agenda te houden. Het is iemand die de acties kan centraliseren. Want laat het duidelijk zijn: we hebben hier wel degelijk het vermogen om briljante onderzoekers aan te trekken. Dat zie je bij imec en het VIB. De kwestie is dat er te weinig van die briljante onderzoekers doorstromen naar de industrie.”
“Voor ons is het een en-enverhaal. Een van de vele key performance-indicatoren voor die onderzoeksinstellingen zou kunnen zijn hoe goed de doorstroming naar de industrie is. Dat is geen kwestie van betutteling. We willen gewoon verduidelijken dat onze topinstellingen kunnen helpen de kennis in de Vlaamse economie te verankeren. En dat is goed voor iedereen.”
“Op dit moment is het voor bedrijven moeilijker getalenteerde onderzoekers te vinden. En dan heb ik het niet zozeer over grote multinationals. Die slagen daar doorgaans wel in. Maar de innovatieve kmo’s die de ruggengraat van de Vlaamse economie vormen, kunnen gerust wat hulp gebruiken van de onderzoeksinstellingen. Door beter samen te werken kunnen we Vlaanderen als innovatieve regio positioneren.”
Met stroop vang je vliegen. In de twintig actiepunten zitten ook fiscale gunstmaatregelen en voorstellen om de economische migratie te vergemakkelijken. Overdrijven we niet?
DANNEELS. “In het Boston van MIT, wordt de helft van de nieuwe ondernemingen opgestart door buitenlanders. We moeten ons geen illusies maken: toptalent kiest de regio waar het zijn leven wil uitbouwen. Een aantrekkelijk loon is daarbij slechts een deel van het verhaal. We hebben hier innovatieve onderzoeksinstellingen, studeren is hier relatief goedkoop en het leven is hier niet slecht. Eigenlijk hebben we afgezien van de hoge belastingen en het slechte weer veel te bieden. Dus waarom zouden we geen forfaitbelasting van 30 procent voor internationaal toptalent opzetten? Nu is er al een RSZ-vermindering voor onderzoekers, maar dat ziet zo’n werknemer niet op zijn belastingbrief.”
“Ook het versoepelen van de taalwetgeving in het hoger onderwijs en van migratieregels kunnen overbodige barrières wegnemen. Ik wil geen pleidooi houden om onze universiteiten volledig te verengelsen, maar het is toch zonneklaar dat een aantal vakken in de masteropleiding in het Engels laten verlopen, de opdracht om internationaal talent aan te trekken vergemakkelijkt. En wat de versoepeling van een aantal migratieregels betreft: bij topvoetballers is dat geen probleem, dus waarom zou het dat wel zijn voor het versterken van ons kennisweefsel?”
Wat mag dat alles kosten volgens VARIO?
DANNEELS. “We plakken daar bewust geen kostprijs op. We willen eerder benadrukken wat het Vlaanderen kan opleveren. Wij denken dat er meer economische groei mogelijk is als Vlaanderen zijn weefsel als kennisregio kan versterken door buitenlands talent aan te trekken. Met de versnipperde initiatieven binnen de bestaande budgetten te centraliseren, kunnen we al veel bereiken.”
