‘Verrassing: ‘de kracht van verandering’ bestaat toch’

‘Halfweg de legislatuur is Demir de meest in het oog springende politica van de hele Vlaamse regering’, zegt Trends-hoofdredacteur Wim Verhoeven.

Het milieu als ultieme electorale troefkaart. Zelfs N-VA-voorzitter en meesterstrateeg Bart De Wever had wellicht nooit kunnen bevroeden dat het ‘binnenhalen’ van de portefeuille Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme zijn beste zet zou worden bij de vorming van de Vlaamse regering in 2019. Het zegt veel over de tijdsgeest en misschien nog meer over de manier waarop minister Zuhal Demir haar bevoegdheden invult. Benieuwd hoe dat verder gaat…

Toen ze het departement Omgeving toegeworpen kreeg, aanvaardde Zuhal Demir met frisse tegenzin. Alleen maar ‘klotedossiers’ en inhoudelijk niet haar cup of tea, was de inschatting. Het zal deels aan haar communicatievaardigheden liggen, deels aan haar no-nonsense bestuursstijl en grotendeels aan de tijdsgeest, maar vandaag is de stemming helemaal omgeslagen. Halfweg de legislatuur is Demir de meest in het oog springende politica van de hele Vlaamse regering. De rest staat nauwelijks op de foto. Niet dat Demir van ‘klotedossiers’ gespaard is gebleven. Stikstof, gascentrales, klimaatmaatregelen, waterbeheer, het afschaffen van de terugdraaiende elektriciteitsmeters, PFOS,… Zelden kon ze glanzend van trots op de foto.

Er is dan ook meer aan de hand. De N-VA krijgt vaak – en grotendeels terecht – het verwijt dat ze haar ultieme partijslogan ‘de kracht van verandering’ nooit echt in de praktijk heeft kunnen brengen. Op Vlaams niveau etaleerden haar boegbeelden meestal een stijl van keurig rentmeesterschap. Federaal werd N-VA meermaals naar de zijlijn onderhandeld en was haar eenmalige regeringsdeelname geen onverdeeld succes. Leefmilieu belichaamt ‘de kracht van verandering’ plots wel. Plots is daar een zekere parler-vrai en een zekere daadkracht. Plots splitst een minister haar eigen minister-president en regering een onderzoekscommissie in de maag over het PFOS-schandaal in Zwijndrecht. Plots gaat een deel van de 3M-fabriek dicht omdat de multinational onvoldoende zou aantonen dat er geen gezondheidsrisico’s meer bijkomen. Vervolgens dreigt Demir thuis te blijven van de klimaatconferentie in Glasgow als ze daar geen spijkers met koppen kan slaan, en lanceert de Vlaamse regering ineens een resem klimaatvoorstellen. Zag u een van haar voorgangers op Omgeving dat allemaal doen? Ziet u een van haar partijgenoten dat allemaal doen?

Natuurlijk heeft Demir de tijdsgeest mee. De aloude tactiek om milieuvraagstukken een beetje voor zich uit te schuiven, werkt niet meer. De druk van de internationale instellingen, de publieke opinie en de rechtspraak neemt toe. Tegelijk is Omgeving bij uitstek een bevoegdheid waar een trefzeker beleid makkelijk zichtbaar te maken is en ook tot resultaten kan leiden. Het schoolvoorbeeld is Scandinavië, waar de N-VA zo graag naar verwijst. De Scandinavische landen investeren al lang fors in het milieu, hanteren strengere regels en handhaven ze ook. Ze behoren tot de economische top en hebben een hele reeks wereldspelers in huis in duurzame ontwikkelingen. ‘De kracht van verandering’ zou dus zomaar vanuit de groene economie kunnen komen.

Toch houden we het beste een slag om de arm. Is Vlaanderen wel klaar voor een krachtdadig milieubeleid en verregaande, duurzame investeringen? Op de korte termijn zullen we zien of Demir juridisch sterk genoeg staat tegenover 3M en of de onderzoekscommissie iets oplevert. Op de langere termijn speelt nog wat anders. Dat ze vandaag zoveel aandacht naar zich toe zuigt, wil nog niet zeggen dat Demir die aandacht straks ook kan verzilveren. Politiek is een keiharde stiel, waar vaker vleugels geknipt dan uitgeslagen worden. Zoals gezegd: benieuwd hoe dit verder gaat…