‘Van een overdosis Trump krijg je stagflatie’

America First, behalve als het eigen beleid gefinancierd moet worden. Dat moet het buitenland doen, zegt Trends-redacteur Daan Killemaes.

Hoeveel Donald Trump kan de Amerikaanse economie aan? Op het eerste gezicht veel, afgaande op de objectieve cijfers. De economische groei? Dit jaar ruim 3 procent. De Verenigde Staten zijn daarmee een eiland van groei in het ingedommelde Westen. De werkloosheid? Gedaald tot het laagste peil sinds eind de jaren zestig. De inflatie? Onder controle, wat de Amerikaanse centrale bank (de Fed) toelaat de rente geleidelijk op te trekken. De beurs en bedrijfswinsten? Op een recordniveau, ondanks de correctie van de voorbije weken. Het ‘ America First’-handelsbeleid? Gecontesteerd, risicovol en schadelijk, maar na de tussentijdse Congres-verkiezingen kan die aanpak leiden tot een deal met China. Verguis het beleid van Trump dus niet te snel, maar prijs hem zeker ook niet de hemel in. Aan het einde van de eerste ambtstermijn van Trump kan de afrekening er helemaal anders uitzien.

De opvolger van Trump, of Trump zelf, zal vanaf 2020 te maken krijgen met de dure erfenis van het beleid in deze ambtstermijn. De straffe economische prestaties van nu worden op de poef gekocht en zijn daarom niet vol te houden. Een pittige belastingverlaging én stijgende overheidsuitgaven duwen de Amerikaanse economie vandaag in overdrive, maar de Amerikaanse economie zou volgend jaar al vertragen, om in 2020 terug te vallen tot iets onder de potentiële groei, die ook in de VS amper 1,7 procent bedraagt. Trump leent dus groei van de toekomst, zoals de regering-Di Rupo dat enkele jaren geleden in België deed.

Het prijskaartje van dat avontuurlijke fiscale beleid loopt intussen op. U dacht dat de regering-Michel een begrotingsprobleem heeft? Check dan even de cijfers van de regering-Trump. Het federale begrotingstekort loopt op tot 4,5 procent. De staatsschuld tikt dit jaar 78 procent van het bbp aan. Bij ongewijzigd beleid zal het begrotingstekort oplopen richting 5 procent en de schuld stijgen richting 100 procent tegen 2030 en richting 160 procent tegen 2040.

Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwt dat de VS in het volgende decennium met een rentesneeuwbal te maken krijgen. De begrotingswaakhond van het Witte Huis waarschuwt dat de VS op termijn meer zullen spenderen aan rentelasten dan aan sociale zekerheid. Bovendien is een tekort van 5 procent erger dan het klinkt, omdat de federale belastinginkomsten slechts 16 procent van het bbp bedragen. Anders gezegd, voor elke 100 dollar die Trump uitgeeft, komt hij 20 dollar tekort. Een ander aandachtspunt is dat de spaarkracht van Amerikaanse bedrijven en gezinnen te laag is om het begrotingstekort te financieren. Buitenlands kapitaal moet de put vullen. America First dus, behalve als het eigen beleid gefinancierd moet worden.

Het beleid van Trump vergroot niet alleen de kwetsbaarheid van de overheidsfinanciën. Het kan voor de hele economie slecht aflopen, leert de geschiedenis. Trump is niet de eerste president die een fiscale turbo op de economie zet. Ronald Reagan deed het aan het begin van de jaren tachtig en George W. Bush herhaalde dat kunstje aan het begin van de jaren negentig. Het grote verschil is dat Reagan de belastingen verlaagde om te ontsnappen uit een diepe recessie, terwijl Bush een milde recessie het hoofd bood. Trump gooit de fiscale remmen los op een ogenblik dat de economie al op volle toeren draait.

Het beleid van Trump is in die zin vergelijkbaar met het expansieve fiscaal beleid van president Lyndon Johnson tijdens de golden sixties. Het prijskaartje volgde in de jaren zeventig in de vorm van stagflatie, of een stagnerende economie bij een ontspoorde inflatie. De Fed moest begin jaren tachtig een harde kuur van hoge rentevoeten voorschrijven om de patiënt te genezen van zijn inflatiekwaal.

Voorkomen is dus beter dan genezen, maar Fed-voorzitter Jerome Powell zal sterk in de schoenen moeten staan om de Amerikaanse inflatie onder controle te houden. Trump maakte zich al meermaals druk om het restrictievere beleid van de Fed. In het beste geval positioneert Trump de Fed als ideale zondebok voor de onvermijdelijke groeivertraging van volgend jaar. In het slechtste geval valt Trump de onafhankelijkheid van de Fed aan om de vrije baan te krijgen voor zijn fiscale avonturen. Een comeback van stagflatie zal dan het resultaat zijn van een overdosis Trump.