‘Vaccinnationalisme kost ons 4000 tot 9000 miljard dollar per jaar’

‘Vaccinhamsteraars beseffen niet dat ze hun kortzichtigheid, inhaligheid en zelfzuchtigheid als een boemerang weer in hun gezicht kunnen krijgen’, zegt Trends-redacteur Jef Poortmans.

Terwijl in eigen land alle aandacht gericht is op de uitrol van de vaccinatiecampagne, speelt zich op het wereldtoneel een wansmakelijk schouwspel af waarin arme landen de poten van onder hun vaccinatiestoel gezaagd zien worden. De rijkere werelddelen hebben zoveel vaccins besteld dat ze hun bevolkingen vaak twee keer volwaardig kunnen vaccineren, terwijl het arme zuiden amper aan voldoende dosissen raakt om hun zorgpersoneel en meest kwetsbaren in te enten.

De cijfers van Our World in Data maken dat pijnlijk duidelijk. Op 2 maart stond Israël op kop met 96 op de 100 Israëli’s die al een vaccin hadden gekregen. Voor het Verenigd Koninkrijk was dat 32 op de 100, voor de Verenigde Staten 24 en voor de Europese Unie 8. Het globaal gemiddelde stond toen op 3,5. Voor Afrika was dat cijfer echter 0,3 op 100, 25 keer minder dan de Europese Unie en 100 keer minder dan het Verenigd Koninkrijk. In veel Afrikaanse landen is de vaccinatiecampagne zelfs nog niet gestart.

De EU heeft 2,6 miljard dosissen besteld, terwijl er maar 450 miljoen te vaccineren Europeanen zijn die zelfs niet allemaal twee prikken zullen krijgen. Sommige vaccins vereisen maar één prikje. Het VK heeft meer dan 400 miljoen dosissen besteld voor 67 miljoen Britten. De VS lijkt minder hard van stapel te lopen met ‘slechts’ 600 miljoen dosissen. De Amerikaanse Duke University volgt de vaccinbestellingen wereldwijd. Voor de rijke, minder bevolkte landen worden 4,6 miljard dosissen opzijgezet. Voor de armere dichtbevolkte landen is dat slechts 1,3 miljard.

Vaccinhamsteraars beseffen niet dat ze hun kortzichtigheid, inhaligheid en zelfzuchtigheid als een boemerang weer in hun gezicht kunnen krijgen. Als de rest van de wereld onvoldoende vaccindekking krijgt, blijft het virus voortwoekeren, eventueel muteren, wat dan weer de groepsimmuniteit van gevaccineerde landen in gevaar kan brengen. Kijk naar het debacle met de Britse en Zuid-Afrikaanse variant.

Dat vaccinnationalisme houdt ook hoge economische risico’s in. De International Chamber of Commerce (ICC) berekende dat als er wereldwijd geen gelijke toegang tot vaccins komt, het economisch verlies daarvan kan oplopen tot 9200 miljard dollar in 2021 alleen. Dat komt neer op 7 procent van het wereldwijde bruto binnenlands product (bbp).

Zelfs als het de rijke landen tegen eind dit jaar lukt hun volledige bevolking in te enten, dan lopen de kosten nog hoog op als arme landen achterblijven. Het verlies zou dan voor het rijke noorden oplopen tot 4500 miljard dollar, met de retail, de bouw-, de textiel- en de autosector als voornaamste slachtoffers. Kleine open economieën zoals de Belgische hebben des te meer baat bij een globale gelijke verdeling van vaccins, stelt het ICC-rapport.

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft samen met andere organisaties COVAX opgezet, een initiatief om het aantal vaccins wereldwijd eerlijker te verdelen. Het wil tegen eind dit jaar 2 miljard dosissen verdelen in de ontwikkelingslanden. De uitdagingen om daar de vaccinatiecampagnes op te zetten, zijn groot. Het ontbreekt er aan koelinginfrastructuur, toeleveringsketens en personeel. Maar zoals het ICC-rapport voorrekent, brengt het geld dat de ontwikkelde landen daarin zouden investeren een veelvoud op in termen van kosten die men vermijdt.

Een billijke verdeling van vaccins wereldwijd draait niet om liefdadigheid, het is gewoon een slimme investering.