‘Turtelen is onze regel wel’

Europa staat voor de keuze: jarenlang turtelen of de Maastrichtcriteria opgeven. Dat zegt publicist Paul Huybrechts.

Turteltaks is een van de betere neologismen. Het begrip kan zelfs tot een werkwoord uitgroeien: turtelen. In de Dikke Van Dale van 2030 staat dan bij dat lemma: ‘Werkwoord, in 2015 afgeleid van de naam Annemie Turtelboom (1967-…), een Vlaamse minister van Begroting. Betekenis: de prijs van politieke beloften snel doorrekenen aan de belastingbetaler. Andere afgeleiden: turtelregering, turtelbegroting, turteltekort en de woordspeling turtellen’.

De Turteltaks is de 100 euro die elk gezin tot 2020 moet betalen om de schuld af te lossen die ontstond door het lichtzinnig toekennen van subsidies voor zonnepanelen. Iedereen wist dat die schuld schrikwekkend aanzwol, maar niemand maakte een einde aan de subsidiëring. Tot iedereen bediend was die men graag wilde bedienen. Zowat iedereen met een eigen dak, dus niet de sukkelaars in een appartement, passeerde langs de kassa. Ook enkele heel grote begunstigden konden niet aan de verleiding weerstaan. Als een loket wordt geopend, moet je aanschuiven! Of de dwaze subsidies zo lang werden volgehouden omdat er voortdurend nog bevriende partijen moesten worden bedeeld, zou een parlementaire onderzoekscommissie kunnen uitzoeken. Maar, wat dacht u, die commissie komt er niet.

De hele politieke klasse heeft boter op het hoofd. Zo staat in België alternatieve, CO2-arme energie stilaan evenzeer voor ‘crony capitalism’ als de gas- en kolencentrales van het verguisde Electrabel in het verleden. Crony capitalism verwijst naar de collusie tussen politici en zakenlui. Gelukkig is België als landje te onbetekenend voor de crony capitalism-index die The Economist elk jaar maakt.

Maar het turtelen gaat eigenlijk veel verder. Het werkwoord heeft echt toekomst, omdat het een structureel verschijnsel beschrijft waaraan geen enkele democratie ontsnapt. De rekeningen van de spilzieke dadendrang van politici worden op grote schaal doorgeschoven naar de volgende generaties. Wat Jo Cornu bij de NMBS moet doen om de rekeningen onder controle te krijgen, is turtelen. En is de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd van 65 naar 67 ook geen vorm van turtelen, zij het dat de rekening in een vorm van natura wordt betaald? En de reductie van de gegarandeerde rendementen in de tweede pensioenpijler, is dat geen geturtel? Ook daar deden gulle politici jaren geleden beloftes die niet houdbaar blijken te zijn. Dat gebeurde vaak te goeder trouw en, zoals in het geval van de subsidies voor zonne-energie, met de beste bedoelingen, zelfs met de intentie om de wereld te redden. Op ieders netvlies staat de kaart gebrand waarop Vlaanderen onder water staat, op de hogere daken (met zonnepanelen) na.

Het turtelen is nog maar begonnen. In heel de westerse wereld. Europa staat voor de keuze: jarenlang turtelen of de Maastrichtcriteria opgeven. Die criteria (3% overheidstekort en 60% staatsschuld) mogen dan in steen gebeiteld zijn en door alle parlementen geratificeerd, de roep om soepelheid klinkt almaar luider. De overheidstekorten blijven in veel EU-landen groter dan 3 procent en de schulden dikken haast overal, absoluut én relatief, aan. Links en zelfs rechts gaan stemmen op om de strenge criteria ronduit te begraven. Verkiezingen win je niet met budgettaire orthodoxie. Turtelen wordt dan politieke zelfmoord.

Ook de jongste taxshift in België moest worden verguld met wellicht onhoudbare beloften. Gelukkig werd in de notulen van de ministerraad opgenomen dat de latere, vrijgevige fase van de taxshift maar kan ingaan na een ‘monitoring’ van de begroting. Men weet nu al dat er nog 2 miljard moet worden gevonden. Zo niet zal de beloofde 100 euro belastingvermindering snel met enig geturtel moeten worden teruggedraaid.

Men kan de modaliteiten van de Turteltaks ongelukkig vinden, de maatregel zelf is zinnig. Eindelijk een beetje verantwoordelijk gedrag. Turtelboom kiest niet voor nog meer schulden, die klassieke oplossing voor beloften zonder fiscale financiering. Men had de schulden van zonnepanelen namelijk ook kunnen consolideren, zoals een linkse politicus voorstelde, lees doorschuiven naar de volgende generaties. Maar die worden nu al op ongeziene schaal onderworpen aan ‘taxation without representation’, zoals Thomas Jefferson staatsschulden noemde. Rekeningen worden het beste vereffend door wie ze maakt.