‘Trek een streep onder de kerncentrales’

Beslis zo snel mogelijk over de levensduur van de kerncentrales, om de weg vrij te maken voor investeringen in nieuwe energiecentrales. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

De Belgische kerncentrales zijn oud en blessuregevoelig, maar je kunt er een resultaat mee behalen. Onze energiebevoorrading teert op die oude krijgers. Dat is fijn op korte termijn, want de kerncentrales leveren goedkope, betrouwbare en klimaatvriendelijke elektriciteit af. Maar op lange termijn zijn ze een grote handicap. Als we na 2025 willen beschikken over een mix van hernieuwbare energie en gasgestookte centrales, moeten nu knopen worden doorgehakt. Ofwel beslissen we de kerncentrales definitief te sluiten tegen 2025, ofwel gaan we door met kernenergie tot 2045. Maar beslis, want anders komen we nergens.

Investeringen

Zolang de levensduur van de kerncentrales in de nevelen van de Belgische politiek gehuld blijft, zal geen enkele elektriciteitsproducent investeren in nieuwe productiecapaciteit, behalve in voldoende gesubsidieerde groene energie. Daarmee redden we het niet. Beslis daarom zo snel mogelijk over de levensduur van de kerncentrales, om de weg vrij te maken voor investeringen in nieuwe energiecentrales. België investeerde fors in extra hoogspanningslijnen om goedkope stroom uit het buitenland in te voeren. In periodes van schaarste op de Europese markt lopen we een groot bevoorradingsrisico.

Helaas, België heeft voorlopig beslist niet te beslissen over de levensduur van de kerncentrales. Officieel beslisten we in 2003 om tegen 2025 helemaal afscheid te nemen van kernenergie, maar we deden dat zonder doordachte visie of uitgewerkt plan om vervanging klaar te stomen. Daarom moet het beleid _ of het gebrek eraan _ officieus steunen op de systematische verlenging van de levensduur van de kerncentrales. De werkgeversorganisatie VBO kiest voor het scenario van een verlengde levensduur en verwoordt op die manier het standpunt van Engie, een van haar belangrijkste leden.

Als de grootste eigenaar van de Belgische kerncentrales likkebaardt Engie uiteraard bij de verlenging van de levensduur. Voor de Franse energiegigant is het zonneklaar dat België nog tot 2045 kerncentrales nodig heeft. Dat is de analyse van Engie in haar jongste jaarverslag. “Gegeven de levensduur van Tihange1, Doel 1 en Doel 2 verlengd is tot meer dan 40 jaar, gegeven het belang van kernenergie in de Belgische energiebevoorrading, gegeven het gebrek aan een duidelijk plan dat energiebedrijven prikkelt om te investeren in nieuwe thermische centrales en gegeven de doelstelling van de beperking van de uitstoot van broeikasgassen, zal kernenergie ook na 2025 nodig zijn. De groep gaat uit van een verlenging van de levensduur met 20 jaar van de helft van de centrales van de tweede generatie (Doel 3 en 4 en Tihange 3 en 4)”. Dat zou Engie geen windeieren leggen. Het Belgische productiepark staat in de boeken voor een waarde van 4,2 miljard euro. Als alle kerncentrales in 2025 dichtgaan, moet Engie daarop 2,8 miljard euro afschrijven. Een verlenging met slechts tien jaar zou Engie 1,3 miljard euro kosten.

Kernuitstap

Kunnen we zonder kerncentrales? Wellicht wel. Duitsland houdt vast aan zijn kernuitstap, al brengt die een grotere afhankelijkheid van steenkool en een stevig prijskaartje voor de consument mee. De duidelijkheid van een Belgische kernuitstap zal nieuwe investeringen van private spelers uitlokken. De overheid kan de transitie begeleiden door een slimme subsidiëring van groene stroom die nauwgezet de dalende kosten volgt. Aanvullend kan ook worden gedacht aan een subsidie voor investeringen in basiscapaciteit. Maar vooral: beslis, en dan kan de markt haar werk doen. Experts menen dat die keuze de stroomprijs niet omhoogjaagt. Dan kun je net zo goed meteen een streep trekken onder onze kerncentrales.

Of beslis nu om toch na 2025 door te gaan met kernenergie. Dat weten investeerders waar ze aan toe zijn en kunnen ze plannen maken op lange termijn. Vandaag is dat onmogelijk. Investeringen worden pas rendabel als er voldoende prijspieken te verwachten zijn. Er is dus een structurele schaarste nodig om te investeren, maar die investeringen zouden de schaarste opnieuw opheffen en dus de eigen investeringscase ondermijnen. Op permanente prijspieken, elektriciteitsschaarste en black-outs zit niemand te wachten.

De meter loopt intussen. De Europese overcapaciteit verdoezelt het langzaam oplopende tekort van de basiscapaciteit binnen de eigen grenzen. De invoer is beperkt en buiten de grenzen neemt de overcapaciteit af. De Duitse stroomgigant RWE signaleert dat de overcapaciteit verdwijnt op de Duitse markt. De houdbaarheidsdatum van ons laat-maar-waaienbeleid komt in zicht.