Tinne Van der Straeten: ‘Energiebeleid moet een beetje saai zijn’

In Trends Talk dit weekend reikt minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de hand aan de industrie als partner in de omslag naar hernieuwbare energie: ‘Niemand is sneller dan de markt. We hebben voor de verduurzaming miljoenen tonnen materialen nodig en ondernemers die risico durven te nemen. De taak van de regering is die bedrijven een rechtszeker kader te bieden. Het beleid moet voorspelbaar zijn en koers houden.’

De nieuwe minister van Energie gebruikt een boutade, als ze zegt dat energiebeleid ‘saai’ moet zijn. Want tegelijk noemt ze de plannen van de regering ‘opwindend’. Zo is er is de verdubbeling van de offshore windmolencapaciteit, de sluiting van de zeven kerncentrales tegen 2025 en de aanleg van een energie-eiland van 5 hectare in de Noordzee. ‘Je kan dit naar analogie met Duitsland de Belgische Energiewende noemen.’

Maar die Energiewende vergt draagvlak bij burgers en investeringszekerheid voor energie-exploitanten. Van het federale deel van het Europese herstelfonds gaat de grootste hap naar het departement Energie: goed voor 310 miljoen euro belastinggeld. Kwesties zoals de groenestroomcertifcaten, de zogenoemde turteltaks, de hoge elektriciteitsprijs wegens vele heffingen en onlangs nog de onzekerheid over de Vlaamse zonnepanelen, ondermijnen het vertrouwen in de omslag naar groene stroom.

‘Kommer en kwel’

De nakende investeringen zullen dan ook veel uitleg vergen, beseft Van der Straeten: ‘Het is heel belangrijk te vertellen waar we mee bezig zijn. Inzake energie gaat het vaak over kommer en kwel. Dat is het resultaat van de voorbije twintig jaar.’ De minister wil een einde maken aan wat ze het ‘stop-and-go-beleid’ noemt en een onomkeerbaar traject vastleggen dat reikt tot 2030 en 2050.

Lees verder onder de video

‘Het is heel belangrijk goed de focus op het einddoel te houden. Het zijn opwindende projecten waar ambitie uit spreekt maar waar een gigantische inspanning voor geleverd zal moeten worden. In de eerste plaats door onze bedrijven. En daarom moet het beleid ook een beetje saai zijn. Onze koers moet voorspelbaar zijn, moet een kader creëren.’

Wie betaalt de kernuitstap?

De energieminister werkt ondertussen ook aan een wetswijziging die moet garanderen dat de miljardenfactuur voor de ontmanteling van onze kerncentrales betaald wordt door Engie Electrabel en niet door de Belgische overheid. Het gaat over minstens 15 miljard euro.

Als zoals gepland vanaf 2025 de kerncentrales sluiten, beginnen er complexe en jarenlange ontmantelingen van zeven nucleaire installaties. De wet uit 2003 die de exploitant verplicht daar een spaarpot voor aan te leggen, vertoont lacunes. Daardoor dreigt de rekening van 15 miljard euro bij de belastingbetaler te belanden.

Achterpoortjes sluiten

De federale Commissie voor Nucleaire Voorzieningen, die de ontmanteling voorbereidt en opvolgt, dringt daarom al twee jaar aan op een wetswijziging. In 2019 trokken haar experts aan de alarmbel: ‘De huidige wet houdt een aanzienlijk risico in dat de Belgische bevolking in de toekomst volledig of gedeeltelijk de enorme kosten van de ontmanteling van de kerncentrales zou dienen te dragen.’

De gevraagde wetswijziging ‘is een topprioriteit voor deze legislatuur’, zegt Van der Straeten. ‘We gaan ervoor zorgen dat het zeker is dat Engie dat zal doen en daarvoor gaan we de wet aanpassen. Mijn timing ligt daarvoor rond de zomer van dit jaar, om zo op korte termijn een aantal zaken te verzekeren. Zo heeft Engie al aangekondigd dat het een groot gedeelte van de middelen die het al opzij had staan, maar die nog in de eigen boeken stonden, volledig terug te betalen. We zullen de achterpoortjes sluiten, om het zo niet bij de staat te laten belanden.’