Tijd tikt voor Griekenland: Intussen blijft Europa verdeeld

Van ‘onvoldoende’ tot ‘stap in de goede richting.’ Het voorstel van Griekenland over de verlenging van het steunprogramma verdeelt Europa. Een overzicht.

De Eurogroep komt deze namiddag opnieuw bijeen om een oplossing te zoeken voor Griekenland. De tijd dringt, want het huidige steunprogramma loopt normaal gezien af op 28 februari. Griekenland wil een verlening tot eind augustus en de Griekse minister van Financiën Yanis Varoufaki deed wat zijn collega’s hadden gevraagd. Hij schreef een officiële brief naar de voorzitter van de Eurogroep, Jeroen Dijsselbloem, met zijn ideeën. Deze brief kon op uiteenlopende reacties rekenen.

De scherpe reactie van het Duitse ministerie van Financiën toonde weer eens aan hoe Duitsland tegenover deze kwestie staat. ‘De brief uit Athene biedt geen substantiële oplossing.’ Duitsland staat niet alleen met haar ‘harde’ houding tegenover Griekenland. Opvallend is dat ze daarin vooral wordt bijgestaan door armere EU-landen schrijft De Standaard.

Hoewel Duitsland aanvankelijk erg expliciet reageerde op de Griekse brief en sprak over een Paard van Troje, zwakte Duits vicekanselier en voorzitter van de sociaaldemocratische SPD Sigmar Gabriel het harde ‘neen’ van zijn conservatieve regeringscollega Wolfgang Schäuble wat af. Wat Griekenland voorstelt is ook voor hem ‘onvoldoende’ maar door te stellen dat het verzoek van de Griekse regering om het steunprogramma met zes maanden te verlengen ‘het vertrekpunt voor de onderhandelingen moet zijn’, zet hij de dichtgegooide deur weer op een kier.

De SPD-voorman vindt dat de eurogroep-leider Jeroen Dijsselbloem en de Europese Commissie voldoende tijd en ruimte moeten krijgen om met de nieuwe Griekse machthebbers te onderhandelen.

Ook onze Belgische minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) steekt zijn kritiek niet onder stoelen of banken. ‘De brief roept meer vragen op dan hij beantwoordt’, stelde hij. Volgens Van Overtveldt laat de brief te veel onduidelijkheid bestaan over de concrete engagementen.

Eerder benadrukte Van Overtveldt dat ‘een verlenging van de kredietlijn zonder verlenging van het programma, totaal niet strookt met het standpunt van de eurogroep.’

Naast België, heeft ook Finland sterke bedenkingen bij de eisen van Griekenland. ‘Onvoldoende’, klonk het onmiddellijk. Maar ook het ‘armere’ Portugal gaat niet akkoord. ‘In Portugal is de bevolking vooral boos’, zegt De Standaard-correspondent José da Silva. ‘Portugal heeft zich vier jaar netjes aan de eisen van de trojka gehouden en reageren daarom negatief op de voorkeursbehandeling van de Grieken, klinkt het.

Zowel in Finland als in Estland zijn verkiezingen op komst, wat het klimaat om nieuwe toegevingen te doen aan Griekenland niet ten goede komt. ‘Een Grexit hoeft geen ramp te zijn’, verkondigde de Este minister van Financiën. En ook in de andere Baltische staten, Letland en Litouwen, heerst eenzelfde gevoel.

Dat eventuele toegevingen voor Griekenland moeilijk te aanvaarden zijn voor andere EU-landen begrijpt ook de Duitse minister van Economie Sigmar Gabriel. ‘Leg maar eens uit aan een Slovaak dat er belastinggeld naar Griekenland moet gaan, terwijl het minimumloon er wel tweemaal hoger is dan in Slovakije.’

De Nederlandse voorzitter van de Eurogroep Jeroen Dijsselbloem liet onmiddellijk verstaan dat de brief een stap in de goede richting is. En ook de Europese commissievoorzitter Jean-Claude Juncker ontwaarde positieve signalen in de brief, ‘die de weg opent naar een redelijk compromis in het belang van de stabiliteit.’

De Franse premier Manuel Valls ziet in de laatste verklaringen en beslissingen van zijn Griekse ambtgenoot Alexis Tsipras ‘een bemoedigend signaal dat een oplossing snel mogelijk is’. Frankrijk zal er alles aan doen opdat Griekenland deel kan blijven uitmaken van Europa en de eurozone, verklaarde de premier in het Franse parlement.

Ook Italië met een centrumlinkse regering (en met zelf enige economische problemen), wil niet dat er een Grexit komt. ‘Europa moet een krachtig signaal geven, dat de euro onomkeerbaar is.’

Tot slot zijn er nog een heleboel Europese landen zich niet expliciet uitlaten over de kwestie of een mening uiten waarin niet echt duidelijk wordt of ze voor of tegen zijn. Zo stelde de Spaanse minister van Economie, Luis de Guindos, met ‘open geest’ naar de onderhandelingstafel te gaan. ‘Regels moeten nageleefd worden en schulden betaald.’