De wijdverbreide verboden lijken geen belemmering te vormen.
De meeste verhalen over genetisch gemanipuleerde kinderen beginnen met He Jiankui, een malafide Chinese wetenschapper die in 2018 bekendmaakte dat hij in het geheim ’s werelds eerste genetisch gemanipuleerde baby’s had gecreëerd. Zijn roekeloze en illegale daad zal binnenkort naar de achtergrond verdwijnen, nu nieuwe pogingen worden ondernomen om genetisch gemanipuleerde baby’s op de wereld te zetten, ditmaal gepromoot en gefinancierd door de miljardairs van Silicon Valley.
Eind oktober verscheen een website waarop Preventive werd aangekondigd, een Amerikaanse start-up die zich toelegt op het manipuleren van menselijke embryo’s met behulp van Crispr, een tool om genen te manipuleren. In een bericht op X beweerde de oprichter, Lucas Harrington, dat hij 30 miljoen dollar heeft opgehaald. Dat kapitaal bleek afkomstig te zijn van de Amerikaanse techelite, onder wie Brian Armstrong, het hoofd van de cryptocurrencybeurs Coinbase, en Oliver Mulherin, een Australische software-ingenieur en de echtgenoot van Sam Altman, de CEO van OpenAI.
Op de website van het bedrijf zegt Harrington dat Preventive zich in eerste instantie zal richten op onderzoek om vast te stellen of het bewerken van embryo’s veilig is bij mensen, met als uiteindelijke doel ernstige genetische ziekten te voorkomen.
Het is niet het enige bedrijf in dat domein. Een andere onderneming is Manhattan Genomics, dat mee wordt geleid door Cathy Tie, een serieondernemer in de biotechnologie, die korte tijd een relatie had met He Jiankui. Nog een bedrijf dat met dat idee speelt, is Bootstrap Bio, gevestigd in Californië.
Hoewel het bewerken van mensen een van de meest controversiële bezigheden in de geneeskunde is, weerspiegelt de opkomst van die bedrijven – en hun rijke, prominente financiers – een tegengestelde overtuiging: dat de mogelijkheid om embryo’s te bewerken een verplichting schept om er gebruik van te maken.
Genetische correcties
Met de genbewerkingstechnologie van Crispr kunnen wetenschappers nauwkeurige veranderingen aanbrengen in het DNA van een organisme. De technologie, die in 2012 werd uitgevonden door Jennifer Doudna en Emmanuelle Charpentier, biochemici die in 2020 de Nobelprijs voor de Scheikunde wonnen, heeft de biologie ingrijpend veranderd. Er komen ook steeds meer therapieën beschikbaar: zo kan Casgevy, de eerste goedgekeurde genbewerkingsbehandeling, mensen van sikkelcelziekte genezen.
Die behandelingen brengen echter ook uitdagingen mee. Het is moeilijk de therapie op de juiste plek in het lichaam toe te passen. Voor Casgevy moeten de beenmergstamcellen van een patiënt worden afgenomen, naar een laboratorium worden gestuurd om te worden bewerkt en vervolgens weer worden getransplanteerd. Dat is een moeizaam en duur proces. Vertex Pharmaceuticals en Crispr Therapeutics, de fabrikanten van het medicijn, rekenen ongeveer 2 miljoen dollar per dosis aan.
‘Mensen in de techindustrie hebben vaak de houding: laten we het gewoon doen, en als het misgaat, maakt dat niet uit. Dat kun je niet doen met mensen’
In principe zou het bewerken van een embryo de kosten kunnen drukken en een aantal van die toedieningsproblemen kunnen oplossen. Het gebruik van Crispr om een genetisch probleem in een eencellig embryo, of zelfs in eicellen of zaadcellen, te verhelpen, zou relatief eenvoudig moeten zijn. Naarmate het embryo groeit, zullen eventuele genetische correcties zich verspreiden naar de nieuwe weefsels die worden aangemaakt. Harrington schat dat dit de kosten zal terugbrengen tot 5.000 dollar per embryo. Als het proces veilig wordt bevonden, zouden koppels met genetische aandoeningen dus de mogelijkheid hebben eigen kinderen te krijgen zonder bang te hoeven zijn dat ze hun aandoening doorgeven.
Dat is een grote ‘als’. Om te werken, breekt Crispr eerst de DNA-dubbele helix, zodat de cel die vervolgens kan repareren. Hoe goed de reparaties in menselijke embryo’s werken, is echter onduidelijk: breuken kunnen onhersteld blijven of de uiteinden van de DNA-helix kunnen op ongebruikelijke manieren aan elkaar koppelen, wat nieuwe mutaties veroorzaakt. Veel genen worden ook nog niet goed genoeg begrepen om wetenschappers te kunnen garanderen dat een bewerking die bedoeld is om het risico op één ziekte te verlagen, niet onbedoeld het risico op een andere aandoening verhoogt. Bewerkingen in embryo’s zouden ook terechtkomen in de zaadcellen of eicellen van de persoon die daaruit voortkomt, wat betekent dat de oorspronkelijke bewerking zou worden doorgegeven aan toekomstige generaties, met onvoorspelbare gevolgen.
Designerbaby’s
En dan is er natuurlijk nog de kwestie van designerbaby’s. Harrington heeft gezegd dat Preventive zich zal richten op ernstige ziekten. Toch is het maar een kleine stap van het repareren van een genetische mutatie naar het ontwikkelen van beschermende genvarianten tegen kanker of dementie. Uiteindelijk zullen sommige bedrijven misschien bewerkingen beloven voor het uiterlijk of de intelligentie van een persoon.
Harrington, een oud-student van professor Doudna, zegt dat het bedrijf geen proeven op mensen zal uitvoeren als de veiligheid onvoldoende blijkt. In ieder geval zou het voor de Food and Drug Administration, de Amerikaanse medische toezichthouder, illegaal zijn om aanvragen voor proeven met het bewerken van embryo’s in behandeling te nemen. In de media wordt gesuggereerd dat de Verenigde Arabische Emiraten als alternatieve locatie worden overwogen, maar Harrington zegt dat het “voorbarig is om een rechtsgebied voor klinisch gebruik te overwegen” en dat al het werk van het bedrijf in Amerika plaatsvindt.
Met uitzondering van He hebben wetenschappers zich grotendeels verzet tegen het bewerken van menselijke embryo’s. Maar dat verzet zal misschien niet eeuwig standhouden, suggereert Robin Lovell-Badge, ontwikkelingsbioloog aan het Francis Crick Institute in Londen. De verbeterde veiligheid en efficiëntie van base editing bijvoorbeeld, een nieuwe versie van Crispr die de DNA-helix niet volledig verbreekt, ziet er veelbelovend uit.
Niettemin maakt professor Lovell-Badge zich zorgen over de belangstelling vanuit Silicon Valley. “Mensen in de techindustrie hebben vaak de houding ‘laten we het gewoon doen, en als het misgaat, maakt dat niet uit’”, zegt hij. “Dat kun je niet doen met mensen.”
