“De Verenigde Staten hebben een cultuur van risico nemen. Europa probeert risico’s af te dekken. Dat verschil zie je in productiviteit, innovatie en ondernemerschap.” In Trends Talk gingen Geert Noels (Econopolis), Philippe Gijsels (BNP Paribas Fortis), Hans Dewachter (KBC) en Peter Vanden Houte (ING) met elkaar in debat over de groeikloof tussen Europa en de VS, de toekomst van de Europese economie en de AI-hype.
‘Beleg desnoods in duiven’
De beursrally draait volledig op artificiële intelligentie (AI), en dat is tegelijk boeiend en gevaarlijk. “We hebben misschien een bubbel, maar als die nuttige infrastructuur oplevert, is de bubbel goedaardig”, zegt Philippe Gijsels. “Er zijn parallellen met het jaar 2000, maar toen werd er door verlieslatende start-ups geïnvesteerd. Nu door winstgevende giganten. Uniek is dat dezelfde winnaars van toen nu nog domineren.”
Geert Noels ziet dezelfde dubbelheid. “In 1999 was het makkelijker om van een dotcombubbel te spreken. Vandaag volgt de winstgevendheid beter, maar we weten niet of we de opbrengsten niet overschatten. De echte vraag is: hoelang schrijven we die datacenters en chips af? Halveer je die termijn, dan halveert ook de winst.” Volgens Peter Vanden Houte is de impact van AI voorlopig beperkt. “De productiviteitswinst zit nu vooral bij de techbedrijven. Voor de rest van de economie moet het nog beginnen.”
Hans Dewachter waarschuwt voor overdrijving. “De waarderingen in de Verenigde Staten zijn hoog, los van de winstverwachtingen. In Europa is dat veel minder.” Toch blijft Gijsels optimistisch. “Veel mensen vinden dat de aandelenmarkten te gerust zijn. Ze zeggen: kijk naar alle wereldproblemen, luister naar sociale media. Maar in een wereld met aanhoudende inflatie kun je net scoren met reële activa. Aandelen, goud, grondstoffen, juwelen, beleg desnoods in duiven: je hebt tastbare dingen nodig.”
Kloof
De vier hoofdeconomen zijn het erover eens dat de kloof tussen de Amerikaanse en Europese economie toeneemt. “De technologiesector is in de VS veel groter, en dat vertaalt zich in hogere groei per persoon”, zegt Vanden Houte. “De keerzijde is de schuldenberg, maar die weegt de komende jaren nog niet door.”
Noels is scherp voor het Europese beleid. “Europa remt zichzelf. Er heerst een ideologisch wantrouwen tegenover ondernemerschap. We leggen extra regels en kosten op, en dan hopen we dat er toch groei komt.” Hij verwijst naar het rapport van Mario Draghi over de toekomst van de Europese economie. “In dat rapport zit te veel doom en gloom en te weinig hoop. Laat ons in de EU onze sterke bedrijven koesteren, anders kopen Chinezen of Amerikanen ze straks op.”
Ook Gijsels ziet dat het continent zichzelf in de weg zit. “In Europa hebben we goede universiteiten en start-ups, maar we slagen er niet in door te groeien naar bedrijven van honderd miljard. Dat is een mentaliteitsprobleem.” Volgens Dewachter is het verschil structureel. “Tarieven lossen dat niet op. Zelfs al zetten we heffingen op Chinese producten, het verandert niets aan de kloof in de innovatie en de kapitaalmarkten.” Toch ziet hij ook een kentering: “De Europese staaltarieven zijn eigenlijk nodig als correctie op de dumpingpraktijken vanuit China.”
De cijfers bevestigen de kloof. De S&P 500 is de voorbije jaren ver weggelopen van de Euro Stoxx 600. “De Amerikaanse index bevat veel meer technologie, met hogere rendementen op eigen vermogen”, zegt Vanden Houte. “Toch zie ik een alarmsignaal in de opkomst van vendor financing bij AI: bedrijven financieren hun eigen klanten. Dat zagen we ook tijdens de internetboom.”
‘De productiviteitswinst zit nu vooral bij de techbedrijven. Voor de rest van de economie moet het nog beginnen’
Peter Vanden Houte (ING)
Volatiliteit
De inflatie mag dan gedaald zijn, van een terugkeer naar de nulrentejaren is volgens Gijsels geen sprake. “De komende tien tot twintig jaar leven we in een wereld met een structureel hogere inflatie. Eerder 2 tot 4 procent dan 0 tot 2 procent. Dat is niet per se slecht. Je kunt schulden weg-inflateren, maar dan moet je wel activa bezitten.”
Vanden Houte nuanceert. “In de VS kunnen de invoerheffingen de prijzen tijdelijk opstuwen, maar de trend is dalend. In Europa zie ik eerder een afkoeling van de prijzen. Pas later, wanneer het nieuwe Europese koolstofsysteem voor transport en verwarming in werking treedt, kan er weer wat opwaartse druk komen.” Dewachter vult aan: “Europa is gevoeliger voor schokken. De inflatie is onder controle, maar blijft grillig.”
Intussen wint de euro terrein tegenover de dollar. “De stijgende euro en dalende dollar zijn een eerste zorg”, zegt Dewachter. “De tarieven van 15 procent trekken aandacht, maar de dollar is sinds begin dit jaar al zo’n 15 procent verzwakt. Samen maakt dat een verschil van 30 procent in competitiviteit.” Gijsels ziet de muntbeweging als een sleutelfactor. “Jarenlang vloeide Europees spaargeld naar Amerikaans staatspapier en techaandelen. Sinds begin dit jaar zie je dat geld deels terugstromen. Als die trend aanhoudt, kan de euro op korte termijn richting 1,25 dollar gaan.”
Europese kapitaalmarkt
De wereldeconomie kreeg de voorbije vijftien jaar klap na klap, maar bleef overeind. “We hebben de financiële crisis, de schuldencrisis, de energieschok en de pandemie gehad. En toch is de economie telkens rechtgebleven”, zegt Dewachter. Noels herkent het patroon: “In de jaren negentig hadden we LTCM, de dotcombubbel en 9/11. Achteraf blijken zulke periodes minder uitzonderlijk dan ze aanvoelden.”
Ondanks die turbulentie pleit Noels voor een realistischer, maar niet defaitistisch Europees zelfbeeld. “Europa helemaal afschrijven is een enorme fout. We hebben sterktes in industriële productie, elektrificatie en veerkracht. Maar we moeten ze durven te benoemen. Enkel doom en gloom werkt niet mobiliserend.” Gijsels ziet hetzelfde. “We hebben troeven, maar we schalen niet op. Dat is geen structureel tekort, dat is een keuze.” Dewachter wijst erop dat de Amerikaanse groei niet vanzelf minder wordt. “We zullen onze innovatie, arbeidsmarkten en financiële integratie zelf moeten versterken.”
‘De échte prioriteit voor Europa is het elektriciteitsnet. Dat is concreet, zichtbaar en met onmiddellijke impact’
Geert Noels (Econopolis)
Noels ziet een duidelijke prioriteit: “De échte prioriteit voor Europa is het elektriciteitsnet. Dat is concreet, zichtbaar en met onmiddellijke impact. Koppel de netten sterker aan elkaar. Dat wordt een troef voor de industrie én de burgers.” Gijsels ziet in de kapitaalmarkten een tweede hefboom. “Een eengemaakte kapitaalmarkt is dringend nodig, maar politiek moeilijk. In tijden van crisis werken landen minder graag samen, terwijl samenwerking net cruciaal is. Een diepe kapitaalmarkt verlaagt de financieringskosten en houdt kapitaal in Europa.” Dewachter knikt: “De VS duwen Europa richting minder afhankelijkheid van China in de toeleveringsketens. Importheffingen lossen dat niet op. Dat kan alleen door beter samen te werken binnen Europa.”
Intussen keren beleggers zich opnieuw naar tastbare activa. “Centrale banken blijven goud kopen, en beleggers keren terug”, zegt Gijsels. “Ik denk dat we aan het begin van de cyclus staan. Niemand weet het koersdoel, maar het pad ligt open.”
‘Eindeloze kansen’
Toch eindigt het debat met meer hoop dan vrees. “De olieprijs daalt door een hogere productie bij de OPEC. Tegelijk komt er meer lng-capaciteit. Lagere gasprijzen kunnen de Europese industrie en de consument ademruimte geven”, zegt Vanden Houte. Dewachter blijft alert: “De escalatie tussen de VS en China blijft het grootste geopolitieke risico.” Noels maakt zich minder zorgen over Europa dan over Amerika. “In de VS kan het immigratie- en tarievenbeleid inflatoir werken. Over Europa ben ik iets rustiger.”
Gijsels sluit af met een glimlach. “Mijn vrouw en dochter kijken naar Suits, en dan hoor ik Harvey Specter al eens zeggen: ‘Some people see obstacles, I only see endless opportunity.’ Zo kijk ik ook naar de markten. Ik doe dit nu meer dan veertig jaar. De wereld is complex, er zijn risico’s, er zal volatiliteit zijn – misschien zakt de markt eens 20 procent – maar uiteindelijk zie ik vooral kansen. Je moet ze alleen durven te zien.”
De volledige Trends Talk is hieronder te bekijken.
