Simulatie UGent: ‘Bij een normalisering in juni riskeren we een vierde coronagolf’

Juni komt wellicht te vroeg voor een geleidelijke maar volledige normalisering van het leven na corona. Daarvoor zijn de groepsimmuniteit en het aantal al gevaccineerde mensen nog te laag. Het overlegcomité zal nog weken op een slappe koord moeten dansen.

Begin deze week publiceerde de Federal Reserve Bank van San Francisco opmerkelijk onderzoekswerk. De vrij spectaculaire daling van het aantal besmettingen in de Verenigde Staten van de jongste weken is grotendeels te danken aan de opgebouwde groepsimmuniteit. Die zal ook de volgende weken de curves lager duwen, meer nog dan de overheidsmaatregelen of de lopende vaccinatiecampagne. Zelfs in de VS is het aantal gevaccineerde mensen nog te laag om de volgende weken al het verschil te maken. Tegen begin juni zou het aantal dagelijkse besmettingen nog eens met 70 procent dalen in de VS, om uit te komen op een beheersbaar aantal besmettingen van 5 per 100.000 inwoners.

Voor de VS is dat uiteraard een aangename vaststelling. De volgende weken en maanden zal de samengestelde kracht van het aantal mensen dat na een besmetting immuniteit heeft opgebouwd en van het aantal geprikte mensen blijven toenemen. Het risico is dat nieuwe varianten de groepsimmuniteit aantasten, zeker als besmettelijker varianten vrijere baan krijgen omdat de beperkende maatregelen worden opgeheven. In een simulatie waarbij de mobiliteit met 50 procent stijgt en de natuurlijke bescherming tegen de varianten daalt met 20 procent, stijgt het aantal besmettingen opnieuw in april, om vanaf mei opnieuw te dalen, maar dan in een trager tempo.

België

De voorspelde evolutie van de besmettingscurves in de VS is heel relevant voor België. Als zelfs de VS, ondanks een grotere groepsimmuniteit en de verder gevorderde vaccinatiecampagne, nog moeten uitkijken voor de besmettelijker varianten, dan blijft ook in België de grootste omzichtigheid geboden.

De natuurlijke immuniteit in België bedraagt op dit ogenblik ongeveer 16 procent, stelt Sciensano. Om covid-19 te laten uitdoven, is er een immuniteitsgraad van 60 à 70 procent nodig. De helft van de bevolking zou dus nog besmet moeten worden, wat niet meteen de aangewezen strategie is. We moeten de groepsimmuniteit dus opbouwen door mensen te vaccineren. De curves dalen nu vooral bij gratie van het naleven van de overheidsmaatregelen om het aantal contacten te beperken.

Op verzoek van Trends maakte Tijs Alleman een simulatie van de manier waarop het samenspel van natuurlijke immuniteit en de vaccinatiecampagne de besmettingscurves de volgende weken en maanden zal sturen in ons land. Tijs Alleman werkt als doctoraalstudent van de Universiteit Gent mee aan de modellen die de curves in België voorspellen en in kaart brengen. “Ik simuleerde een scenario waarin vanaf 1 juni telewerk niet langer verplicht is en de horeca volledig opengaat, net als andere indoor vrijetijdsbestedingen. Die versoepeling gebeurt geleidelijk in juni. Tegen 1 juli zou dan alles normaal zijn. In de simulatie zit een vaccinatietempo van 45.000 tot 60.000 dosissen per dag, toegediend van oud naar jong. Het huidige vaccinatietempo bedraagt 45.000 per dag, en 60.000 per dag zien we als realistische toekomstige vaccinatiesnelheid. We houden er rekening mee dat gemiddeld 20 procent van de mensen het vaccin weigert”, zegt Tijs Alleman.

Simulatie ziekenhuisopnames bij normalisatie vanaf 1 juni

Bovenstaande simulatie voorspelt het aantal ziekenopnames en het aantal mensen in het ziekenhuis in België, vertrekkende van de volgende veronderstellingen:

• Geleidelijk opheffen van de maatregelen vanaf 1 juni, en volledige normalisatie op 1 juli
• Vaccinatietempo van 45.000 nu naar 60.000 mensen per dag in de toekomst, van oud naar jong, en met 20% weigeraars
• Huidige natuurlijke immuniteit van ongeveer 20%
• Dominante Britse variant die 30% à 40% meer besmettelijk is

Blauwe lijn (vanaf nu) = met vaccinaties – Rode lijn (vanaf nu) = zonder vaccinaties

Zomergolf

De resultaten van de simulatie zijn niet echt bemoedigend. Na een daling tot einde mei, loopt het aantal ziekenhuisopnames en het aantal patiënten met covid-19 in de ziekenhuizen opnieuw op. Het aantal opnames blijft wel onder het piekniveau van de derde golf (zie de blauwe lijn op de grafiek). België ontsnapt in dat scenario dus niet aan een vierde golf in de zomer. Een volledige versoepeling vanaf juni komt dus wellicht te vroeg.

Het overlegcomité heeft niet toevallig beslist om verdere versoepelingen pas door te voeren als het aantal ziekenhuisopnames dat toelaat. In juni is in principe een volledige heropening van de horeca gepland, net als terugkeermomenten voor telewerkers. Dat kan echter de besmettingscurves nieuw leven in blazen. Het blijft voor de regeringen dus nog wekenlang dansen op een slappe koord.

Vaccinatie werkt

Dat betekent niet dat de vaccinatiecampagne nog geen resultaten oplevert. Tijs Alleman simuleerde het scenario ook zonder vaccinaties. In dat scenario zou het aantal ziekenhuisopnames bij een normalisatie van het leven in juni opnieuw door het dak gaan (de rode lijn in de grafiek). Tijs Alleman: “De conclusie is eenvoudig. In tegenstelling tot de VS komt bij ons de daling van het aantal besmettingen vooral door te vaccineren en door de overheidsmaatregelen, en minder door de opgebouwde natuurlijke immuniteit. Vaccineren werkt. De hospitalisatiepiek die kan ontstaan bij het lossen van de maatregelen, is duidelijk minder hoog dankzij de lopende vaccinatiecampagne.”