Het rentebeleid van de ECB is een winstbonanza voor de banken

Het restrictieve geldbeleid van de Europese Centrale Bank legt de commerciële banken uit het eurogebied geen windeieren. Op dit ogenblik stijgt de winstgevendheid van de banken opvallend sterk, zo rapporteert de ECB vandaag.

“De stijging van de beleidsrentes van de ECB heeft een opmerkelijke positieve impact op de rentemarge en de algemene winstgevendheid van de banken. Een groot aandeel van de banken geeft aan dat de winst de voorbije zes maanden  ‘enigszins’ of ‘aanzienlijk’ steeg”, schrijft de Europese Centrale Bank in de jongste peiling naar de kredietvoorwaarden van de banken.

De ECB peilde daarbij voor het eerst ook naar de evolutie van de winstgevendheid. De som van de percentages van de banken die zeggen dat hun winst ‘enigszins’ of ‘aanzienlijk’ steeg, is 40 procent hoger dan de som van de percentages van banken die zeggen dat hun winst ‘enigszins’ of ‘aanzienlijk’ daalde. Dat verschil van 40 procent is opmerkelijk hoog.

Hogere rentemarge

Ook voor de volgende zes maanden geeft een ongewoon groot deel van de banken aan dat de winstgevendheid een boost zal krijgen dankzij een hogere rentemarge. Het gaat om ongeveer dezelfde percentages als de voorbije zes maanden.

De hogere beleidsrente laat een hoger verschil toe tussen enerzijds de rentetarieven die banken aan hun klanten aanrekenen, en anderzijds de tarieven die banken betalen voor hun financiering. Die rentemarge is nog altijd de belangrijkste bron van inkomsten voor de Europese banken.

De banken verdienen onder meer een mooie stuiver aan de reserves die ze bij de ECB hebben uitstaan. Op die pot reserves, die als gevolg van het expansieve geldbeleid van de voorbije jaren uitzonderlijk groot is, krijgen de banken vandaag 3 procent rente van de ECB.

Die pot reserves neemt wel stilaan af, nu banken bezig zijn met de terugbetaling van de goedkope langetermijnleningen die ze van de ECB kregen, en nu de ECB voorzichtig begint met de afbouw van het gevoede beleid van geldverruiming.

Duim omhoog

De hogere beleidsrente is voor de banken niet allemaal rozengeur en maneschijn. De hogere beleidsrentes vertalen zich intussen ook in lagere kredietvolumes, wat een rem zet op de winstgevendheid van de banken. De hogere rentevoeten nemen nog een hap uit de winst omdat ze wegen op de marktwaarde van de obligatieportefeuille van de banken. Ook de commissie-inkomsten staan onder druk. Tot slot zorgt een vertragende economie voor een stijging van de kredietprovisies die de banken moeten aanleggen.

Per saldo wegen die factoren echter totaal niet op tegen de winstbonanza die te danken is aan het krappere geldbeleid van de Europese Centrale Bank. Op menig hoofdkantoor van de Europese banken zal de duim omhoog gaan als de ECB donderdag de beleidsrente met nog eens 25 of 50 basispunten zal verhogen.