Nu Belfius de intrede van privé-investeerders voorbereidt, is duidelijk dat de regering-De Wever in oktober knopen zal moeten doorhakken: Belfius deels privatiseren, Belfius en Ethias doen fuseren of Ethias verkopen? De beslissing zal bepalend zijn voor de toekomst van de Belgische financiële sector.
Dit najaar moet de regering-De Wever nog eens op zoek naar vele miljarden om de defensie-uitgaven te financieren en de begroting niet helemaal te laten ontsporen. Daarvoor kijkt ze in de eerste plaats in de richting van haar participaties in de financiële sector. Het gaat onder meer om Ageas, Belfius, BNP Paribas, Ethias en Euroclear. Dat is een moeilijke evenwichtsoefening, want net die financiële instellingen keren gretig dividenden uit en spijzen op die manier de begroting. Een van de eerste beslissingen van de regering-De Wever was dan ook niet toevallig de staatsbank Belfius een extra dividenduitkering van 500 miljoen euro op te leggen, boven op de 445 miljoen euro die al was gestort. Daardoor vloeit zowat de volledige jaarwinst van Belfius naar de federale overheid.
Ook BNP Paribas staat garant voor een belangrijke dividendstroom, maar over die Franse bank heeft de Belgische staat weinig tot geen zeggenschap. Bij Ageas, Euroclear en Belfius speelt de overheid een verankeringsrol, iets waarvan geen sprake is bij BNP Paribas. Daarom lijkt het een uitgemaakte zaak dat het resterende aandelenpakket van 5,6 procent in de Franse bankgroep zal worden verkocht. Alleen de timing ligt nog niet vast. Zo’n operatie kan 4 tot 5 miljard euro opbrengen, maar kan niet in één keer gebeuren zonder het risico dat de beurskoers instort.
Gedeeltelijke privatisering Belfius
Vrijdag raakte bekend dat Belfius, op verzoek van minister van Financiën Jan Jambon (N-VA), gestart is met de voorbereidingen voor een gedeeltelijke privatisering. Nu controleert de staat alle aandelen van de bank. Het idee is het kapitaal open te stellen voor private investeerders. In eerste instantie zou het gaan om een aandelenpakket van 20 à 25 procent. Op basis van de boekwaarde (eigen vermogen) van 12,4 miljard euro van eind juni is zo’n belang naar schatting 2 tot 2,5 miljard euro waard.
‘Voor ons is de opening van het kapitaal het belangrijkst’
Belfius-CEO Marc Raisière is voorstander van zo’n private plaatsing. Hij hoopt op die manier investeerders aan te trekken die de internationale ambitie van Belfius ondersteunen en helpen waar te maken. Een jaar geleden kondigde Raisière aan dat Belfius speurde naar acquisities in het buitenland, in de verzekerings- en vermogensbeheersector. Die intentie tot internationalisering blijft overeind, aldus de CEO van Belfius: “We willen geografisch diversifiëren om de risico’s te spreiden en hebben schaal nodig om fors te blijven investeren in de ontwikkeling van IT.” Hij stelt wel een veto tegen een binnen- of buitenlandse bank die enkel tot doel zou hebben de controle over Belfius te verwerven.
Fusie van Belfius en Ethias
De koers is echter verre van gelopen. In de regering bestaat geen consensus over een private plaatsing. In juli verzette MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zich nog tegen mogelijke privatiseringsplannen voor Belfius. Bouchez vindt dat Belfius eerst moest fuseren met de verzekeraar Ethias, om samen een grote en sterke Belgische bank-verzekeraar te vormen.
Bij Ethias is de aandelenstructuur iets complexer dan bij Belfius. Ethias is, op een klein belang van de lokale besturen na, telkens voor ongeveer een derde in handen van de federale overheid, het Waals en het Vlaams Gewest. Dat zijn drie verschillende beleidsniveaus die moeten instemmen als er over de toekomst van de verzekeringsmaatschappij beslist wordt.
Belfius schiet het denkspoor van Bouchez niet principieel af, maar voor CEO Raisière is het niet essentieel: “We zouden de twee operaties gelijktijdig kunnen doen. Prima. Maar voor ons is de opening van het kapitaal het belangrijkst. Onze verzekeringspoot presteert heel goed, in die mate zelfs dat de toegevoegde waarde van Ethias voor Belfius beperkt is en met de tijd afneemt. Hoe langer het duurt, hoe kleiner onze interesse voor Ethias wordt.”
Het idee van Bouchez heeft ook als nadeel dat het niet meteen geld in het laatje brengt, terwijl de federale overheid de centen snel nodig heeft. Mede daarom is ook de verkoop van Ethias een optie. De Waalse regering zette de intentie om haar belang in Ethias te verkopen vorig jaar in het regeerakkoord.
De Waalse regering zette de intentie om haar belang in Ethias te verkopen vorig jaar in het regeerakkoord.
Veel interesse voor Ethias
Dat een verkoop van Ethias geld kan opbrengen, mag blijken uit het groot aantal kandidaat-overnemers. Alle grote Belgische financiële instellingen, Ageas en zijn Belgische dochter AG Insurance en KBC op kop, lieten al weten geïnteresseerd te zijn in een acquisitie.
“Vanzelfsprekend”, zegt een consultant. “Ethias heeft een unieke marktpositie als verzekeraar van lokale besturen en collectiviteiten. Als directe verzekeraar heeft de instelling bovendien een aantrekkelijk bedrijfsmodel. Er zijn geen tussenpersonen met wie rekening moet worden gehouden en die vergoed moeten worden, en het bezit zijn klantendata. Als een van de grote Belgische spelers erin slaagt Ethias in te lijven, verwerft die een absolute koppositie in de financiële sector in België.”
De inzet is dus niet min. Ethias is het nummer drie op de Belgische verzekeringsmarkt, zowel in levens- als schadeverzekeringen. Voor marktleider Ageas/AG Insurance zou een overname van Ethias, een nieuw verkoopkanaal – direct verzekeren – openen naast het bank-verzekeraars- en het makelaarsnet. Ook de Franse bank BNP Paribas, die een van de belangrijkste aandeelhouders van zowel Ageas als AG Insurance is, zou op die manier haar positie in België verstevigen.
KBC kan met de overname van Ethias de verzekeringsmarkt van gemeenten en openbare besturen betreden en zijn activiteiten in Franstalig België fors uitbreiden. KBC is in Brussel en Wallonië wel al actief als bank-verzekeraar voor de betere klanten, maar het heeft er niet de schaalgrootte bij particulieren, zelfstandigen en kmo’s zoals in Vlaanderen.
Politiek manoeuvre
Bouchez wil Ethias echter aan Belfius koppelen. Sommigen zien daarin een politiek manoeuvre. De MR-voorzitter staat veel dichter bij de liberale Raisière dan bij het oud-socialistisch bastion dat Ethias ooit was. Een fusie met Ethias zou Belfius een belangrijke verzekeringspoot geven en door Ethias te incorporeren zou de socialistische invloed kunnen worden afgebouwd.
Dat Ethias en zijn topman Philippe Lallemand afkomstig zijn uit het ecosysteem van de Luikse PS, valt niet te ontkennen. Maar de verzekeraar heeft zich na het debacle van 2008, toen de maatschappij over de kop ging en gered moest worden door de overheid, in niet geringe mate losgemaakt van dat verleden.
Lallemand werd in 2017 door de aandeelhouders benoemd tot CEO van Ethias met de steun van toenmalig minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). Hij maakte van Ethias weer een aantrekkelijke commerciële verzekeraar die robuuste resultaten kan voorleggen. Vorig jaar was er 212 miljoen euro nettowinst en dat zou volgens het nieuw strategische plan moeten stijgen tot 300 miljoen euro in 2029. Ook op eigen kracht lijkt Ethias dus goed in staat een succesvol traject af te leggen.
In Vlaanderen vloeit veel minder inkt over Ethias dan in Franstalig België. Wat precies de houding van de Vlaamse overheid in het dossier-Ethias is, is niet helemaal duidelijk. Naar verluidt waren de Vlaamse toppolitici not amused over de uitspraken van Bouchez. Een fusie van Ethias en Belfius zou zeker niet hun voorkeur wegdragen. Goed ingelichte bronnen zeggen dat Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) vooral interesse heeft in het dividend van Ethias en dat een verkoop voor hem niet aan de orde is.
‘Als een van de grote Belgische spelers erin slaagt Ethias in te lijven, verwerft die een absolute koppositie in de financiële sector in België’
Hoe Ethias onafhankelijk houden
Dat is koren op de molen van Philippe Lallemand. Zijn strategie is er volledig op gericht om Ethias onafhankelijk te houden. En dat doet hij door de verzekeraar onmisbaar te maken voor zijn aandeelhouders: de politici – los van hun regio of hun politieke kleur.
Die aanpak steunt op drie pijlers. Ten eerste heeft Ethias al 5,6 miljard euro in de Belgische economie geïnvesteerd. Ten tweede heeft de verzekeringsmaatschappij in de periode 2017-2024 voor 800 miljoen euro aan dividenden uitgekeerd. En het nieuwe strategische plan voorziet dat daar over een periode van vijf jaar (2025-2029) nog eens minstens 700 miljoen bij komt.
Last but not least positioneert Lallemand Ethias als een betrouwbare partner die publieke investeringen in infrastructuurwerken, duurzame mobiliteit en ecologische transitie mogelijk maakt. Zo droeg Ethias bij tot de economische herstelplannen van de overheid na covid en speelde het een cruciale rol in de financiering van het Cityforward-project: de renovatie van de gebouwen van de Europese instellingen in Brussel. In dat kader passen ook de plannen van Ethias om bij te dragen aan het nieuwe defensiefonds via investeringen in de oprichting en bescherming van datacenters in ons land.
“Wij zijn er om problemen op te lossen, niet alleen voor de klant, maar ook voor de aandeelhouders. Als ze ons nodig hebben, weten ze dat ze ons kunnen bellen”, zegt Lallemand.
