‘Regering-Jambon mag niet bang zijn van haar eigen schaduw’

‘De regering-Jambon was de juiste om Vlaanderen te hervormen vóór de coronacrisis alle zekerheden overboord keilde. Nu zit haar ideologie in de weg om deze ongeziene crisis adequaat aan te pakken. Er is een regering nodig die gelooft dat de overheid het grote verschil kan maken in crisistijden.’ Dat zegt Trends-redacteur Stijn Fockedey.

Eerst en vooral, dit kan niet genoeg benadrukt worden: het had nooit tot een nieuwe gezondheidscrisis mogen komen waarbij onze ziekenhuizen beginnen te bezwijken. Er zijn geen excuses voor de versoepelingen van september. De cijfers verslechterden toen al. De federale regering-Wilmès draagt daar een verpletterende verantwoordelijkheid. In Brussel en Wallonië is men ook te laks geweest in de handhaving van de maatregelen. Dat gebrek aan waakzaamheid is onbegrijpelijk.

In Vlaanderen liep het iets beter, maar dat is een zeer schrale troost. Helemaal in het begin van de lockdown in maart schreef Trends-redacteur Alain Mouton dat deze Vlaamse regering eindelijk zijn missie gevonden had: het vrijwaren van het Vlaamse economische weefsel, het fundament van onze welvaart en ons welzijn.

Op papier had deze Vlaamse regering alles om de coronacrisis tot een kans om te buigen en in haar missie te slagen. Ze heeft een comfortabele meerderheid in het parlement en de drie coalitiepartners hebben pakken bestuurservaring en genoeg competente cabinetards. CD&V en N-VA zitten zelfs al sinds 2004 onafgebroken in de Vlaamse regering. Ze kennen de administraties door en door en zouden snel moeten kunnen schakelen.

Toch is ze aan het falen en reageerde ze veel te traag. Er is nog maar een verklaring over: te weinig ideologische flexibiliteit, te weinig voortschrijdend inzicht, te weinig kracht om snel van mening te veranderen. Zowel bij Open VLD als bij N-VA is er een belangrijke stroming die vindt dat de overheid zich zo veel mogelijk moet terugtrekken uit de samenleving. ‘De overheid is het probleem, niet de oplossing’, zoals de Amerikaanse president Ronald Reagan het in de jaren tachtig sloganesk verwoordde.

Dat wereldbeeld doet de Vlaamse regering de voorbije weken zo krampachtig en traag reageren. Ze talmt te lang om de noodzakelijke strengere maatregelen door te voeren uit vrees voor te grote nevenschade. Ze vreest dat haar medicijn erger is dan de kwaal.

Dat is nobel. Maar deze crisis heeft ons geleerd dat snel en hard ingrijpen de beste remedie is om snel uit de economische en de gezondheidscrisis te komen. De bewijslast is ondertussen overweldigend, zachte heelmeesters maken stinkende wonden. De overheid is de enige die die rol kan en moet spelen.

Te veel vertrouwen op burgerzin en gezond verstand heeft deze pandemie weer doen ontsporen. Te laks optreden tegen zij die hun voeten vegen aan de coronamaatregelen heeft Brussel en Wallonië de trieste en wereldwijde recordhouder gemaakt van deze tweede golf.

We hebben politici nodig die durven te vloeken in hun eigen kerk. In de jaren dertig beloofde Franklin Delano Roosevelt tijdens zijn eerste campagne voor de presidentsverkiezingen dat hij het gat in de Amerikaanse begroting wou dichten dat door de Grote Depressie was ontstaan. Als president liet hij met tegenzin die belofte varen. Hij ging min of meer voluit voor een beleid dat het stimuleren van de economische groei belangrijker vond dan het begrotingstekort dat door de grootste crisis van de 20ste eeuw was ontstaan. Daarbij koppelde hij ook de dollar los van de goudprijs. Dat was toen gelijkaardig politiek dynamiet als de ECB die geld bijdrukt en de rente verlaagde naar een bodemtarief. Het economische beleid van Roosevelt legde de basis voor de gigantische materiële welvaart van de Amerikaanse middenklasse.

Dit is geen pleidooi om alle remmen los te gooien. De overheidsschuld en het overheidsbeslag zijn al veel te hoog. De regering-Jambon was de beste kans in decennia om alvast op Vlaams niveau de overheid efficiënter en beter te maken. Je hebt daarvoor coalitiepartners nodig met een gezonde achterdocht en zelfs vooroordelen over het uitgebreide overheidsapparaat.

Alleen staat dat wereldbeeld de aanpak in de weg dat het beste onze welvaart beschermt. Dit zijn uitzonderlijke tijden. Er is een regering nodig die de contacttracing volledig naar zich toe trekt, nu blijkt dat het uitbesteden aan de ziekenfondsen en de contactcenters niet goed genoeg werkt. Er is een regering nodig die ervoor zorgt dat elke leerling in het middelbaar onderwijs een computer en internet thuis heeft, zodat al dan niet deeltijds deftig afstandsonderwijs volgen een goed plan B is.

Dat zijn maar twee voorbeelden waar deze Vlaamse regering deze zomer het verschil had kunnen maken met een ambitieuzer beleid. Een beleid dat ons, zeker de artsen en het medisch personeel, in Vlaanderen meer ademruimte had kunnen geven.

In het leven kan je enkel ergens geraken als je niet bang bent van je eigen schaduw of durft foute denkbeelden los te laten. Hetzelfde geldt voor de vele regeringen in dit land, in het bijzonder voor de regering-Jambon.