Het kernkabinet van de federale regering is het maandag eens geraakt over een verzoeningsvoorstel om de loononderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers uit het slop te trekken. Een deel van de welvaartsenveloppe wordt gebruikt om de minimumlonen te verhogen.
Dat meldt het kabinet van premier Alexander De Croo.
Wat houdt het regeringsakkoord in?
De welvaartsenveloppe, een klein miljard euro voor de periode 2023-2024, wordt voor 100 procent uitgekeerd. Normaal gesproken gaat dat geld naar het optrekken van de uitkeringen, maar een klein deel wordt nu opzijgezet voor werkenden: de laagste werkloosheidsuitkeringen stijgen met 1,3 procent, wat minder is dan het maximum van 3,5 procent.
Met het geld dat daardoor vrijkomt – zowat 50 miljoen euro – worden de minimumlonen verhoogd, om de werkloosheidsval zo veel mogelijk te vermijden. Een primeur, klinkt het op het kabinet van de premier.
De loonnorm blijft de komende twee jaar zoals verwacht op 0 procent, los van de index, die volledig wordt toegekend. Bedrijven die het goed doen – wat dat precies inhoudt wordt op sectoraal niveau afgesproken – kunnen wel een premie van maximaal 500 euro toekennen aan hun werknemers, op voorwaarde dat daar een CAO over wordt gesloten.
Er is geen sprake van het belonen van inactiviteit.
Er wordt ook een ontsnappingsclausule voorzien voor ondernemingen die die financiële ruimte niet hebben. Bedrijven met uitzonderlijk hoge winsten – opnieuw af te spreken per sector – kunnen tot 750 euro gaan.
Minister van Werk en Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) is tevreden met de verhoging van de laagste werkloosheidsuitkeringen, ‘waartegen de liberalen zich met hand en tand hebben verzet’.
‘Er is geen sprake van het belonen van inactiviteit. De realiteit is dat de laagste werkloosheidsuitkering nog steeds ver onder de armoedegrens ligt’, klinkt het strijdvaardig.
Lees verder onder de foto
De minimumpensioenen voor werknemers en zelfstandigen stijgen vanaf juli volgend jaar met 2 procent, het vakantiegeld voor gepensioneerden gaat met 3,8 procent omhoog in mei 2023 en nog eens met 2,55 procent het jaar daarop, laat minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie Karine Lalieux (PS) weten.
Het leefloon en de vervangingsuitkering nemen met 2 procent toe in juli, net als de inkomensgarantie voor ouderen (IGO). ‘Het akkoord zet een punt achter de onzekerheid en de bezorgdheden van de mensen’, zegt Lalieux. ‘We verhogen, zoals steeds beloofd, alle pensioenen en de minimale uitkeringen.’
Een inperking van de dividenden, zoals socialisten die op tafel gelegd, komt er niet. Ook op de vraag om extra koopkrachtmaatregelen die naar verluidt bij MR leefde, gaat de regering uiteindelijk niet in.
Sociale partners
Vakbonden en werkgevers raakten het de voorbije maanden niet eens over de loonnorm en de besteding van de welvaartsenveloppe, waardoor de bal in het kamp van de regering terechtkwam. De bonden wilden een loonsverhoging bovenop de index, maar de loonnormwet – die de loonkostenhandicap ten opzichte van de buurlanden binnen de perken moet houden – liet dat niet toe.
Het voorstel over de loonnorm gaat nu terug naar de sociale partners. De besteding van de welvaartsenveloppe is definitief afgeklopt.
Reacties Voka, Unizo en VBO
Het verzoeningsvoorstel van de federale regering is voor de Vlaamse bedrijven ‘onaanvaardbaar’. Dat zegt Hans Maertens, topman van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka, in een eerste reactie.
In het voorstel van de regering blijft de loonnorm voor de komende twee jaar 0 procent bovenop de index, maar kan tot 750 euro premie worden toegekend door bedrijven die het goed doen. Maertens: ‘De regering past zo haar eigen wetten aan. De wet zegt dat moet onderzocht worden of de concurrentiekracht van de bedrijven wordt aangetast. En de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) heeft dat gedaan en is tot de conclusie gekomen dat er effectief nul procent marge is. Op deze manier wordt de concurrentiekracht op het spel gezet. We spelen met vuur voor een politiek compromis.’
Een aantal bedrijven zal 750 euro premie wel kunnen betalen, erkent Maertens. ‘Maar de winsten van vandaag zijn de investeringen van morgen en de jobs van overmorgen. Als we elke spaarcent opsouperen dan duwen we onze groeikracht naar beneden. Bedrijven waar het vandaag goed draait, kunnen het morgen minder goed doen en overmorgen slecht’.
Danny Van Assche, topman van ondernemersorganisatie Unizo, zegt ‘bijzonder zenuwachtig’ te worden van het feit dat er geen aandacht gaat naar de bedrijven die het niet goed doen. ‘De overgrote meerderheid van de bedrijven doet het slecht en heeft al problemen om alles gewoon rond te krijgen’, aldus de Unizo-gedelegeerd bestuurder, verwijzend naar de meer dan 10 procent loonindexering die moet betaald worden.
Volgens Van Assche is het een ‘koude vaststelling’ dat er voor die overgrote meerderheid geen aandacht is. Het is dan weer een goede zaak dat is ‘gebetonneerd’ dat bedrijven die geen financiële ruimte hebben voor een premie, daar aan kunnen ontsnappen.
Het loonakkoord biedt ruim onvoldoende antwoord op de echte uitdagingen, meldt het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) in een eerste reactie.
‘Het is alvast een belangrijk signaal dat de loonnorm op 0 procent wordt gezet’, zegt VBO-topman Pieter Timmermans. ‘Zo vermijden we dat er een algemene loonkostenstijging voor de economie wordt georganiseerd.’ Maar met de eenmalige premies wordt volgens het VBO een verkeerd signaal gegeven. ‘Met een competitiviteitscrisis die heviger dan ooit woedt, wordt toch de mogelijkheid geboden aan de vakbonden om hogere premies te eisen dan tijdens vroegere en mildere crisissen. Dit is een onbegrijpelijk signaal. Ons land heeft nu een doortastend competitiviteitspact nodig dat de loonkostenhandicap van 16 procent afbouwt om alzo de werkgelegenheid in dit land niet in het gevaar te brengen’, aldus Timmermans. Inzake de welvaartsenveloppe heeft men volgens het VBO ‘terecht bijgestuurd voor de werkloosheidsuitkeringen, zodat werken meer loont dan niet-werken’.
Vakbond ABVV is ‘niet heel enthousiast’
Het ABVV is ‘niet heel enthousiast’ over het loonakkoord dat de regering heeft voorgesteld, al zitten er voor de socialistische vakbond ook positieve punten in. Dat zegt algemeen secretaris Miranda Ulens.
‘We zijn eigenlijk niet voor cheques’, zegt Ulens over de premie uit het regeringsvoorstel. Bedrijven die het goed doen, kunnen eenmalig tot 750 euro geven aan hun werknemers in de vorm van een cheque. ‘Dit is geen structurele verhoging van de lonen. Het telt bovendien niet mee voor de pensioenopbouw. Er zijn nu al mensen die met hun pensioen niet rondkomen.’
Lees verder onder de foto
Ulens herhaalt dat de bonden liever willen dat de loonnorm indicatief wordt, zodat vakbonden en werkgevers toch nog over loonopslag kunnen onderhandelen. Nu is er wettelijk gezien geen marge voor een loonsverhoging. Ulens is wel tevreden dat onderhandelingen op sectorniveau mogelijk worden en denkt dat veel sectoren met de premie aan de slag zullen gaan. ‘Ik hoor dat er werkgevers zijn die hun personeel erkenning willen geven’, luidt het. ‘Daarbij kan nog rekening worden gehouden met bedrijven in moeilijkheden.’
N-VA: ‘Ronduit schadelijk’
Oppositiepartij N-VA noemt het loonakkoord binnen de regering ‘ronduit teleurstellend en schadelijk’. Kamerlid Björn Anseeuw: ‘Nog maar eens worden de werkloosheidsuitkeringen verhoogd. En nog maar eens stijgen de brutoloonkosten voor de laagste lonen.’ En ook ‘compleet onverantwoord als je weet dat de loonkosten in dit land al veel sneller stijgen dan in onze buurlanden en belangrijkste handelspartners’.
Volgens Anseeuw moet de regering ‘eindelijk eens solidair zijn met wie wél werkt in dit land’, door de nettolonen op te trekken zonder de brutoloonkosten voor de werkgevers te laten stijgen. ‘Het zijn stillan echt zotten die werken in dit land’, besluit hij.