Re-integratietrajecten langdurig zieken: waar blijft de truc met de wortel?

‘De ziektecijfers in ons land zijn problematisch, en er moet aan oplossingen gewerkt worden. De nadruk ligt echter voortdurend op beboeten en bestraffen. Over belonen wordt met geen woord gerept.’ Dat zegt Diane De Winter, General Manager bij Activar, een specialist in het uitwerken en beheren van verzuimbeleid.

De federale regering bereikte eind vorige week een akkoord over de sancties die ze wil opleggen aan bedrijven die de terugkeer van zieke werknemers tegenhouden. Enkele dagen later wordt het akkoord opnieuw in vraag gesteld: heet hangijzer is niet het invoeren van de sancties an sich, maar hoe die zullen toegekend worden.

Sinds vorig jaar zijn er heel wat wijzigingen, voorstellen en ideeën voorbijgekomen om zieke medewerkers sneller terug aan de slag te krijgen. Daarbij gaat het voornamelijk om sancties en boetes. Over belonen wordt met geen woord gerept. Misschien verklaart een verkeerde basishouding tegenover het probleem het huidige getouwtrek binnen de regering wel. En moeten we ons dus afvragen of niet enkel de manier waarop, maar het sanctioneren zelf op de schop moet.

Vandaag moeten bedrijven een re-integratietraject voorzien voor medewerkers die langdurig ziek zijn. Doen ze dat niet, riskeren ze sancties. Oordeelt de arbeidsgeneesheer dat ze niet voldoende actie ondernemen om hun medewerkers opnieuw aan de slag te krijgen, riskeren ze een boete van 800 euro.

Ook de ziekenfondsen blijven niet buiten schot: zij zien hun middelen herverdeeld worden. Dat gebeurt onder andere op basis van het aantal re-integratietrajecten dat opgestart wordt. Leuk voor de Christelijke Mutualiteiten en de Onafhankelijke Ziekenfondsen, minder interessant voor de Socialistische Mutualiteiten, die in tegenstelling tot hun concullega’s een pak geld verliezen.

De vraag is of de maatregel niet contraproductief werkt: minder middelen betekent minder tijd om te investeren in kwalitatieve en tijdrovende re-integratietrajecten. Ook de druk op de arbeidsgeneesheer wordt steeds groter: meer re-integratietrajecten, betekent veel meer werk voor profielen die nu al met een erg hoge werkdruk kampen.

Tenslotte is er ook de zieke medewerker zelf. Ook hij/zij wordt angst aangejaagd met sancties allerhande. Medewerkers die langdurig ziek zijn, zien hun ziekte-uitkering tijdelijk met 5 tot 10 procent dalen als ze onvoldoende meewerken om terug aan het werk te gaan. Maar doordat vakbonden oproepen om niet in te gaan op de vraag van de werkgever om een re-integratietraject op te starten, wordt het hen wel erg moeilijk gemaakt om door het bos de bomen nog te zien.

Het mag duidelijk zijn dat de ziektecijfers in ons land problematisch zijn, en er aan oplossingen gewerkt moet worden. De nadruk ligt echter voortdurend op beboeten en bestraffen. Wilden we ziek zijn – of het nu lang of kort is – niet net uit het taboehoekje halen? Ook dat werkt op lange termijn positief voor de algemene gezondheid van de Belgische medewerkers. Stokken en wortels, dat verhaal.

In elk van bovenstaande scenario’s moet het anders kunnen. Werkgevers komen al met alternatieven: Bpost besliste onlangs om ziekteverzuim mee op te nemen in het stukje variabel loon van het management. Maak je actief werk van de beperking van het ziekteverzuim binnen je team, word je er extra voor beloond. Klinkt logisch. Ook voor de ziekenfondsen zou het zo moeten kunnen werken. Hoewel minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open Vld) al een beetje in die richting gaat, zou ze er voluit voor moeten gaan. Een bedrag per succesvol afgerond re-integratietraject zou ziekenfondsen stimuleren om actief werk te maken van kwalitatieve begeleiding.

Op die manier worden ook de medewerkers er alleen maar beter van. Zieke medewerkers zijn het meest gebaat bij een goede opvolging vanuit de werkgever, hun ziekenfonds en de arbeidsgeneesheer. Hun re-integratie op de werkvloer start overigens niet bij het re-integratietraject. Dat is zelfs de laatste stap in het verhaal. Preventie, sensibilisering en opvolging van de zieke medewerkers vanaf dag 1, zelfs bij een griepje, kunnen een wezenlijk verschil maken om het niet tot een re-integratietraject te laten komen. En dus niet tot sancties.

Diane De Winter is General Manager bij Activar, een specialist in het uitwerken en beheren van verzuimbeleid.