Professor Tom Coppens: ‘Stedelijke voorzieningen kunnen vluchtelingencrisis niet volgen’

Onze steden zijn niet uitgerust om grote stromen migranten op te vangen. De sociale voorzieningen en de huisvesting kunnen niet volgen. “Rond dat probleem zullen nog ernstige politieke spanningen ontstaan”, zegt Tom Coppens, professor ruimtelijke ordening aan de Universiteit van Antwerpen, op het vastgoedseminarie van de organisatie SPRYG in Antwerpen.

“Tegen 2050 zal Vlaanderen 280.000 nieuwe inwoners tellen, vooral door externe migratie”, voorspelt Tom Coppens. “Veel vluchtelingen zullen vooral naar Antwerpen en naar Brussel trekken. Maar die steden hebben onvoldoende voorzieningen om de vluchtelingencrisis op te vangen. Burgemeesters van de gemeenten in de rand rond die steden staan niet te springen om mee te werken aan oplossingen. Rond dat probleem zullen nog ernstige politieke spanningen ontstaan.”

Coppens besprak tijdens zijn uiteenzetting op het vastgoedseminarie een aantal tegenstrijdige fenomenen. Zo trekken jonge gezinnen weg uit de steden op zoek naar een huis met tuin. “Hun plaats wordt ingenomen door allochtone bewoners, maar die hebben meerdere kinderen en de panden zijn er ongeschikt om kwalitatief te wonen. Ondertussen kopen heel wat oudere mensen panden op in het centrum van de stad en bepaalde wijken, zoals Zurenborg. De oorspronkelijke bevolking vindt er geen betaalbare woningen meer en wordt weggedrongen. Er is nood aan een Vlaams beleid om die fenomenen grondig aan te pakken, maar dat ontbreekt.”

Hulp uit de rand

De enige uitweg is de inschakeling van de rand rond de steden in het woonbeleid, stelt Coppens. Maar heel wat van die randgemeenten verzetten zich nu al tegen de verlenging van tramlijnen uit de stad, zoals dat in Brasschaat het geval was. “Ze denken dat die trams de criminaliteit importeren”, verklaart Coppens achteraf. “Nochtans is de inschakeling van de rand de oplossing bij uitstek om de steden leefbaar te maken. In een land als Frankrijk is dat wel mogelijk, maar daar pakt de regering de ruimtelijke ordening centraal aan.”

Fiscale correctie

Hetzelfde fenomeen doet zich voor met de betonstop in de buitengebieden en de stedelijke verdichting die de Vlaamse regering wil verwezenlijken. Coppens: “Dat zou gepaard moeten gaan met fiscale ondersteuning. Er is een scheeftrekking doordat het kadastraal inkomen op het platteland onrealistisch laag is, terwijl het in de wat achtergestelde stadsbuurten veel te hoog ligt. Een meer correcte fiscale behandeling in het voordeel van de steden ligt echter politiek gevoelig. Bovendien is dat een federale bevoegdheid. In Wallonië krijg je de correctie van het KI helemaal niet verkocht.”