Vlaamse 15-jarigen scoren uitstekend op creatief denken, maar de verschillen tussen de beste en de zwakste leerlingen zijn aanzienlijk. Leerlingen uit sociaal-economisch kwetsbare gezinnen, met een migratieachtergrond of een andere thuistaal presteren beduidend lager, zo blijkt uit nieuw PISA-onderzoek van de Universiteit Gent.
Creatief denken, gedefinieerd als “het bedenken van originele en uiteenlopende ideeën en het evalueren en verbeteren van bestaande ideeën”, wordt anders beoordeeld dan de kerndomeinen wiskunde, lezen en wetenschappen, met scores van 0 tot 62. Van de 28 deelnemende OESO-landen scoren slechts vijf landen hoger dan Vlaanderen, waaronder Singapore en Zuid-Korea. Binnen de EU behoren Vlaamse leerlingen zelfs tot de absolute top, met betere scores dan buurlanden zoals Nederland, Frankrijk en Duitsland.
Kloof
Toch blijft de kloof tussen leerlingen groot. “De verschillen tussen de sterkste en zwakste leerlingen zijn zorgwekkend groot”, zegt professor Martin Valcke van de vakgroep Onderwijskunde aan de Universiteit Gent. Het onderzoek toont dat meisjes doorgaans beter presteren in creatief denken dan jongens. In het ASO halen leerlingen de hoogste scores, gevolgd door KSO, TSO, BSO en BUSO.
De resultaten bevestigen bekende patronen uit PISA-onderzoeken: leerlingen uit sociaal-economisch kwetsbare gezinnen en met een migratieachtergrond doen het vaak slechter, en in Vlaanderen is deze kloof extra groot. “Deze PISA-resultaten moeten ons aansporen om door te zetten met de onderwijshervormingen die we sinds 2019 uitrollen”, zegt ontslagnemend Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Meer onderwijskwaliteit is goed voor alle leerlingen, maar zeker voor de meest kwetsbaren.”
Hogere score voor wie thuis Nederlands spreekt
PISA, een driejaarlijkse studie van de OESO, test de vaardigheden van 15-jarigen wereldwijd. Voor het eerst werd ook creatief denken gemeten. In Vlaanderen werden 4.714 leerlingen uit 172 scholen getest. De resultaten tonen aan dat, hoewel Vlaamse leerlingen sterk presteren, er nog steeds aanzienlijke uitdagingen zijn om de verschillen tussen verschillende groepen leerlingen te verkleinen.
Bovendien blijkt uit het onderzoek dat leerlingen die thuis Nederlands spreken beter scoren in creatief denken dan diegenen die thuis een andere taal spreken. “Jongeren met een migratieachtergrond doen het slechter dan autochtone leerlingen, maar ze scoren wel hoger als ze thuis ook Nederlands spreken. Net daar moeten we dus op inzetten”, aldus Weyts.
