‘Overheid kan bedrijven met miljarden euro’s steunen, door haar facturen op tijd te betalen’

‘Miljarden euro’s trok de federale overheid uit om de bedrijven in ons land te steunen in de strijd tegen de coronacrisis. Maar tegelijk onthoudt ze diezelfde bedrijven miljarden euro’s door haar facturen systematisch te laat te betalen. Je zal maar ondernemer zijn in ons land.’ Dat zegt Katrien Houtmeyers, federaal parlementslid voor de N-VA.

Betaalt de overheid haar facturen wel of niet op tijd? Het antwoord begint stilaan op een pingpongspel te lijken. Zelf vindt de regering, bij monde van staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open Vld), dat het allemaal nog wel meevalt. Maar de cijfers spreken haar tegen. Vorig jaar betaalde de federale overheid maar liefst 20 miljoen euro aan nalatigheidsintresten: het hoogste bedrag sinds 2016. In 2020 bedroegen die interesten ‘maar’ 6 miljoen euro. Het hoeraverhaal blijkt dus niet te kloppen. Dat bevestigen ook cijfers die collega-Kamerlid Leen Dierick (CD&V) ontving van de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (FOD Bosa). Daaruit bleek dat de gemiddelde betalingstermijn door de overheid vorig jaar op 40 dagen lag, en dat die in de eerste drie maanden van 2022 zelfs opliep tot 46 dagen. Terwijl de wettelijke betaaltermijn al twintig jaar vastligt op 30 dagen.

Natuurlijk staat de overheid klaar met een verklaring. Zij berekent de betalingstermijn niet vanaf de factuurdatum – want wie bewijst dat de factuur die dag ook verzonden werd door de leverancier? – maar vanaf de dag dat de factuur werd ingescand door de overheidsdiensten. In die optiek worden alle termijnen uiteraard met glans gehaald. Vorig jaar betaalde de overheid haar facturen gemiddeld 16 dagen na het inscannen. Ze vergeet erbij te vermelden dat die 16 dagen nul komma nul waarde hebben, want wettelijk gezien begint de betalingstermijn niet te lopen vanaf de scandatum, maar vanaf de datum van ontvangst. En wie bewijst dat een factuur op de dag van ontvangst werd ingescand? Denkt u als ondernemer met zo’n uitleg weg te kunnen?

Sta ik hier versteld van? Wel integendeel. Ik snijd het onderwerp al sinds het begin van deze legislatuur aan, temeer omdat de Europese Commissie ons land al herhaaldelijk in gebreke stelde. De regering verklaart wel werk te willen maken van de laattijdige betalingen, ze nam onze voorstellen zelfs op in het regeerakkoord, maar in de praktijk verandert er niks. En dat is intriest, vooral voor onze bedrijven en kmo’s die vruchteloos wachten op de betaling van hun geleverde diensten. Iedereen weet dat hun situatie, na de coronacrisis en in het huidige economische klimaat, precair is en dat hun liquiditeitspositie erop achteruitgaat. Dat hun facturen niet op tijd betaald worden, kunnen ze dus missen als de pest.

Je zou van een overheid verwachten dat ze respect heeft voor haar ondernemers en het goede voorbeeld geeft. Het niet naleven van een betaaltermijn zet een hele keten aan uitgestelde betalingen in gang. Ook kan het geld tijdelijk niet gebruikt worden voor andere investeringen, en zo dus niet opnieuw terechtkomen in de economie. Dat een overheid daarvoor de verantwoordelijkheid draagt, is schrijnend. Door de betaaltermijnen wél te respecteren, zou de regering haar ondernemers nochtans met miljarden euro’s kunnen steunen, zonder subsidies, enkel en alleen door de wet na te leven. En vermits de steun door de hele keten loopt, worden onnodige faillissementen vermeden. En dan zwijg ik nog over de kosten die de regering voor zichzelf – en dus ook voor u en mij – zou uitsparen door haar facturen op tijd te betalen. Iedereen weet hoe hoog verwijlintresten, dagvaardings- en advocatenkosten kunnen oplopen.

Nochtans liggen er genoeg oplossingen voor de hand. Zo stelde ik eind 2020 nog een resolutie op waarmee de regering zou kunnen inzetten op een beter betaalgedrag. Denk maar aan een betere bekendmaking van de wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand, zodat kmo’s nog beter op de hoogte zijn van hun rechten. Of een jaarlijkse rapportering van het betaalgedrag van de overheid aan het parlement, inclusief een bespreking ervan in de commissie. Een andere oplossing die de N-VA aanreikt, bestaat uit het uitbreiden van de procedure voor onbetwiste geldschulden naar de overheid, waardoor ondernemingen sneller verhaal kunnen halen voor hun facturen. Momenteel staat die procedure enkel open voor facturen tussen ondernemingen onderling. Hoeft het te verbazen dat de resolutie werd verworpen? Eigenlijk wel, want de meerderheid toonde zich aanvankelijk akkoord met onze voorstellen, tot er moest gestemd worden. Een mens zou zich afvragen of de overheid de ernst van de feiten wel inziet.

Ik kan alleen maar hopen dat iedereen stilaan wakker wordt. Want dit dossier heeft dringend alle steun nodig, over de partijgrenzen heen. Niet vanuit een ideologisch standpunt, maar eenvoudigweg om onze bedrijven en kmo’s, die het nu al zo moeilijk hebben, te beschermen.