‘Ook keizer Augustus begraaft begrotingsevenwicht’

Achter het uitstel van het begrotingsevenwicht steekt een portie rauwe realpolitik, zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Augustus is de maand van Kris Peeters (CD&V). De vicepremier begreep als eerste dat politieke boodschappen in dit digitale tijdperk evengoed resoneren in een vakantiemaand. Meer nog, dankzij de vakantie van heel wat collega’s ligt het speelveld helemaal open. Peeters ontpopt zich op die manier tot de keizer Augustus van het land, die met enkele gerichte uitspraken de politieke agenda bepaalt, of die eerdere afspraken kan torpederen en nieuwe voorstellen kan lanceren. De regering-Michel verschoof de begrotingsbesprekingen tot na het vakantiereces, precies om de duim omhoog of omlaag van de keizer te ontlopen.

Vaan naar de wind

De keizer heeft vandaag weer gesproken, al bepaalt Peeters deze keer niet de agenda, maar zet hij zijn vaan naar de wind. Ook voor Kris Peeters hoeft een begroting in evenwicht niet langer. “Als minister van Werk en Economie ben ik bezorgd dat besparingen gaan wegen op de groei en de jobcreatie”, laat Peeters in De Standaard optekenen. Officieel streeft de regering-Michel nog naar een begrotingsevenwicht tegen 2018, maar coalitiepartners N-VA, MR en Open VLD lieten al verstaan dat dit evenwicht niet in steen gebeiteld is, op voorwaarde dat er voldoende hervormd wordt. De regering steekt op die manier haar voet tussen de begrotingsdeur die de Europese Commissie heeft opengezet. Spanje en Portugal blijven in gebreke in het terugdringen van hun begrotingstekort, maar ontsnappen aan een Europese boete omdat ze voldoende groeivriendelijke hervormingen kunnen voorleggen. België is niet het eerste en ook niet het laatste land dat die weg opgaat.

Voor die koerswijziging mag applaus klinken. Op lange termijn betalen groeivriendelijke hervormingen, zoals investeringen in publieke infrastructuur, een lagere vennootschapsbelasting en het optrekken van de pensioenleeftijd, zich terug. Zulke investeringen uitstellen of schrappen, omdat ze het begrotingsevenwicht een paar jaar zouden verdagen, daar wordt niemand beter van. Veel belangrijker dan de naakte cijfers is de kwaliteit ervan. Liever een tekort van 3 procent door een regering die hervormt en bespaart, dan een begrotingsevenwicht bij een overheidsbeslag en een belastingdruk van elk 60 procent van het bruto binnenlands product, en zonder echte hervormingen. In het eerste geval zal economische groei de begroting rechttrekken, in het tweede geval zal het fiscale beleid de economie om zeep helpen.

Rauwe realpolitik

Achter het uitstel van het begrotingsevenwicht steekt natuurlijk ook een portie rauwe realpolitik. De ploeg van Michel beseft dat ze over te weinig politiek kapitaal beschikt om de moeilijke maatregelen te nemen die nodig zijn om tegen 2018 een begroting in evenwicht af te leveren. Het is dus niet alleen een verhaal van niet willen, maar wellicht ook van niet kunnen. De vraag rijst dan of deze regering bij machte is de noodzakelijke hervormingen door te zetten ? hervormingen die bij een overheidsbeslag van ruim 50 procent per definitie dicht aansluiten bij besparingsmaatregelen die het tekort terugdringen.

De volgende maanden zullen duidelijk maken of de regering de nieuwe fiscale rugwind zal misbruiken om een tandje kleiner te schakelen, of dat ze doorzet met haar hervormingsbeleid. Michel en de zijnen hebben in elk geval nog net voldoende tijd om zelf de oogst van het harde labeur binnen te halen tegen 2019. Het zal dan aan de kiezer zijn om de duim omhoog of omlaag te steken.