Newcleo innoveert met kleine, loodgekoelde kernreactoren: ‘Waarom een Nokia kopen als je een iPhone kunt krijgen?’

Newcleo, onder leiding van de Italiaan Stefano Buono, zet loodgekoelde kernreactoren in als pijler van de energietransitie. Met een technologie die veiligheid, afvalbeheer en kosten optimaliseert, mikt het bedrijf op een revolutie in atoomstroom. Tijdens een conferentie van KPMG België en het Nucleair Forum legt Buono uit: “Onze reactoren bieden niet alleen een energiebron, maar ook een oplossing voor afval en industriële toepassingen.”

Stefano Buono begon zijn carrière in kernenergie in 1994 en werkte aan loodgekoelde reactoren in samenwerking met Europese landen, waaronder België. “We werkten met technologie uit Rusland, waar loodgekoelde reactoren werden gebruikt in nucleaire onderzeeërs. Aan het einde van de jaren negentig bleek het echter erg moeilijk om een prototype te realiseren. Ik besloot toen mijn focus te verleggen naar nucleaire geneeskunde, patenteerde een loodgebaseerde technologie en richtte een bedrijf op.” Dat bedrijf was zeer succesvol. Het succes leidde tot een beursgang en de verkoop aan Novartis voor 4 miljard dollar in 2018.

Na die mijlpaal keerde Buono terug naar kernenergie en richtte in 2021 Newcleo op. “Ik wachtte tot de timing juist was en verwierf intellectuele eigendomsrechten en patenten. Daarmee bouwden we een solide basis”, voegt hij toe.

Volgens Buono biedt Newcleo’s technologie drie cruciale voordelen:

– Passieve veiligheid: “Lood maakt kernongevallen onmogelijk en voorkomt radioactieve lekkages.”

– Afvalbeheer: “Onze reactoren gebruiken kernafval, zoals herverwerkt uranium en plutonium, als brandstof. Dit verkort de levensduur van afval van 250.000 jaar naar 250 jaar.”

– Kostenreductie: Dankzij het eenvoudiger ontwerp zijn loodgekoelde reactoren goedkoper dan traditionele drukwaterreactoren (PWR’s).

De geschatte kostprijs van 60 euro per megawattuur geldt als een sterke troef. Buono legt uit: “Door vier reactoren te clusteren, kunnen we infrastructuur delen en de operationele kosten verlagen. Met een levensduur van 60 jaar en een discontovoet van 5 procent zijn onze berekeningen realistisch.” Dat tarief is beduidend lager dan de gemiddelde kosten voor kernenergie, die volgens recente rapporten variëren tussen 92 en 154 euro per megawattuur.

Sneller en goedkoper

Twee jaar na oprichting is Newcleo actief in drie landen: onderzoek en ontwikkeling gebeurt in Italië, een testreactor van 30 megawatt wordt tegen 2030 gebouwd in Frankrijk, en het hoofdkantoor bevindt zich in het Verenigd Koninkrijk. Momenteel ligt de nadruk op Frankrijk, waar het bedrijf drie miljard euro investeert tegen 2030.

Industriepartners als Saipem en Fincantieri spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van toepassingen voor loodgekoelde reactoren. Saipem, gespecialiseerd in energie-infrastructuur, werkt aan de integratie van reactoren in industriële installaties. Fincantieri onderzoekt mogelijkheden voor scheepsaandrijving met kernenergie. “Onze technologie is ideaal voor groene chemie, warmteproductie en zelfs scheepvaart”, aldus Buono.

Newcleo’s reactoren zijn sneller en goedkoper dan de huidige alternatieven. Hun reactortype van 200 megawatt kost 800 miljoen euro om te bouwen en is binnen drie jaar operationeel, met installatiekosten van vier euro per watt. Ter vergelijking: bestaande reactoren nemen tot tien jaar in beslag en kosten tot 6,30 euro per watt, volgens cijfers uit 2020 van het Nuclear Energy Agency.

Frankrijk is het vlaggenschip van Newcleo’s plannen. “De steun van de Franse overheid en de samenwerking met partners als EDF en Framatome zijn essentieel”, zegt Buono. Hij verwacht dat de eerste commerciële reactor in 2031 operationeel zal zijn, mogelijk op grond die de Franse overheid gratis ter beschikking stelt.

‘We hopen dat België een programma opstart voor loodgekoelde reactoren. Als dat gebeurt, zijn we er klaar voor’

Stefano Buono (Newcleo)

België, met de expertise van SCK CEN en Tractebel, is eveneens een waardevolle partner. Toch ziet Buono uitdagingen in de wetgeving en de snelheid van de besluitvorming. “We hopen dat België een programma opstart voor loodgekoelde reactoren. Als dat gebeurt, zijn we er klaar voor.”

Buono is kritisch over de suggestie dat generatie IV-reactoren eerst via generatie III moeten worden ontwikkeld. “Waarom een Nokia kopen als je een iPhone kunt krijgen?” klinkt het retorisch. “Generatie III-reactoren zijn minder efficiënt en duurder. Onze technologie bewijst dat je direct naar een veiligere en slimmere oplossing kunt gaan.”

Dat standpunt contrasteert met de visie van andere spelers in de nucleaire sector, zoals het Belgische Tractebel. Volgens hen is de derde generatie een noodzakelijke brug naar generatie IV. Die derde generatie bouwt voort op bewezen watergekoelde technologieën en biedt de basiservaring die nodig is om de complexere technologieën van generatie IV veilig en efficiënt te ontwikkelen.

Lees verder onder link

‘Hernieuwbaar alleen niet voldoende’

De veelzijdigheid van loodgekoelde reactoren wekt niettemin brede interesse. In Italië, ondanks een gebrek aan nucleaire programma’s, tonen de chemische, olie- en gasindustrie en de staal- en keramieksector interesse. “We hebben partnerschappen met Saipem en Fincantieri voor groene chemie en scheepvaart”, vertelt Buono. Er zijn ook gesprekken met datacenterbedrijven. “Onze reactoren kunnen datacenters van zowel stroom als warmte voorzien.”

Een sleutelonderdeel van Newcleo’s technologie is MOX (Mixed Oxide). Die brandstof, gemaakt van herverwerkt uranium en plutonium, biedt een duurzame oplossing voor afvalbeheer. “Door afval te gebruiken als brandstof, verminderen we opslagbehoeften en geven we economische waarde aan wat anders een last is,” legt Buono uit. Samenwerking met EDF in Frankrijk heeft geleid tot plannen voor een MOX-fabriek, waarmee meerdere recyclingloops mogelijk worden.

Buono erkent dat landen als China en Zuid-Korea sterke concurrenten zijn. “De Koreanen combineren snelheid en kostenefficiëntie. Ze hebben bijvoorbeeld een project in Tsjechië gewonnen met een gegarandeerde kostprijs van 60 euro per megawattuur”, zegt hij. Toch gelooft hij dat Newcleo’s focus op innovatie en samenwerking binnen Europa het bedrijf concurrerend maakt.

Volgens Buono is kernenergie onmisbaar voor Europa om tegen 2050 nettonuluitstoot te bereiken. “Hernieuwbare energie alleen is niet voldoende. Kernenergie biedt de stabiele, programmeerbare energie die we nodig hebben”, stelt hij. Hij benadrukt ook de veranderende publieke opinie: “De jongere generaties zijn positiever over kernenergie. Ze zien het als een oplossing voor klimaatverandering.”