‘N-VA en Groen zijn tot elkaar veroordeeld’

Geel-groen is misschien de enige coalitie die nog een regeerakkoord kan schrijven, dat een antwoord kan bieden op de behoeften van deze tijd, zonder in populisme te vervallen. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

De uitslag van de provincieraadsverkiezingen verdient meer aandacht. Op dat bestuursniveau, iets verder weg van de kerktoren, duikt de politieke polarisatie op die de voorbije jaren ook elders in Europa en de wereld al wortel schoot.

‘De provincieraadsverkiezingen zijn de perfecte opiniepeiling. De opmars van onconventioneel links en rechts is opvallend’, zegt politicoloog Bart Maddens. Het beeld is gelijkaardig ten zuiden van de taalgrens. De traditionele partijen verliezen er terrein, met een scherpere polarisatie naar links. Die polarisatie, gekoppeld aan een versnippering in het centrum, belooft een bijzonder moeilijke federale regeringsvorming na de verkiezingen van mei 2019. Een heruitgave van de Zweedse coalitie is weinig waarschijnlijk.

In Antwerpen probeert N-VA voorzitter Bart De Wever een coalitie van de toekomst op de been te brengen. Het is een interessant experiment dat een blauwdruk, of in dit geval een geel-groene druk, kan worden voor de regeringsvorming op Vlaams en federaal niveau in 2019. Een coalitie van de N-VA en Groen verdient een kans. Het is misschien de enige coalitie die nog een regeerakkoord kan schrijven dat een antwoord kan bieden op de behoeften van deze tijd, zonder in populisme te vervallen. Het is mogelijk de laatste verdedigingslijn. Bij een verdere polarisatie gaan we richting Italiaanse toestanden, met een monsterverbond tussen populistisch rechts en populistisch links. Daar wordt niemand beter van. Het succes van de N-VA en Groen veroordeelt hen tot elkaar.

Het is geen toeval dat de politieke polarisatie vaart wint op een ogenblik dat ook de arbeidsmarkt polariseert. De middenklasse heeft het moeilijk en staat open voor meer radicale antwoorden. Globalisering en technologie maken een almaar groter kruis over de routinebanen. De voorbije jaren steeg zowel het aandeel van de lovely jobs voor de hoger opgeleiden, als het aandeel van de lousy jobs voor de lager opgeleiden, merkt de Nationale Bank (NBB) in een nieuwe studie op. De grote verliezers zijn de mensen die nog repetitieve taken uitvoeren. Zij vallen tussen twee stoelen en blijven bekaaid achter. Populisten graaien gretig uit die poel van ontgoocheling en frustratie.

De polarisatie van de arbeidsmarkt gaat ook gepaard met een polarisatie in het bedrijfsleven. Globalisatie en technologie baren supersterbedrijven, die andere ondernemingen veroordelen tot flinterdunne marges en karige lonen. Opvallend is dat in België de reële lonen tussen 2004 en 2014 licht gedaald zijn. Iedereen ging erop achteruit, de lager opgeleiden nog het meest. Hun loon daalde met 2,2 procent per jaar, terwijl de hoger opgeleiden 0,8 procent inleverden. Die periode werd gekleurd door de Grote Recessie en een loonmatiging, maar velen hebben de indruk, al dan niet terecht, dat de economische groei aan hen voorbijgaat. Voeg daar een onopgelost migratievraagstuk en een onopgelost klimaatprobleem aan toe, en het hoeft niet te verbazen dat de kiezer vertwijfeld om zich heen kijkt.

Geel is verzoenbaar met groen. Het klimaat kan met marktconforme oplossingen een heel pak geholpen worden, zonder de economie te schaden. Rond de hervorming van de vennootschapsbelasting zag Groen geen graten. Lastiger wordt het een consensus te vinden die iedereen perspectief biedt en kansen geeft, niet het minst de migranten. Op het evenwicht tussen rechten en plichten hebben de N-VA en Groen een totaal andere kijk. Maar een compromis rond inclusieve groei is mogelijk en wenselijk. De NBB geeft een voorzetje: ‘Zorg dat de winsten uit robotisering en digitalisering zo billijk mogelijk herverdeeld worden. Ondersteun vooral de mensen die hun inkomen zien dalen.’

Mogelijk speelt Bart De Wever theater in Antwerpen. Mogelijk houdt Groen voet bij stuk en blijft het in Antwerpen aan zijlijn staan, om tijdens de campagne voor de federale verkiezingen voluit te kunnen gaan tegen de N-VA. Mogelijk blijft het water sowieso veel te diep. maar deze coalitie verdient een kans. Het is vandaag zowat de enige coalitie die nog een brug kan maken tussen de politieke polen.