Moet Europa bang zijn voor Trumps tarieven?

Donald Trump. Gefixeerd op het Amerikaanse handelstekort. © REUTERS
Stijn Fockedey
Stijn Fockedey Algemeen hoofdredacteur van Trends-Kanaal Z

In Europa neemt de nervositeit toe, want de Amerikaanse president Donald Trump heeft na Mexico, Canada en China ook de Europese Unie in het vizier met hogere douanetarieven. “Het is een publiek geheim dat Donald Trump heel graag wil dat Europeanen meer Amerikaanse goederen kopen”, zegt professor internationale economie Hylke Vandenbussche (KU Leuven).

Op 1 februari kondigde Donald Trump hogere douanetarieven af voor de import uit Mexico, Canada en China. Zeker voor die eerste twee was het tarief van 25 procent onverwacht hoog. Het leek de handel in het Noord-Amerikaanse handelsblok volledig te ontwrichten, maar uiteindelijk stak Trump de hogere douanetarieven weer in de koelkast in ruil voor toegevingen om de grenzen beter te bewaken. Maar Mexico en Canada herhalen daarmee vooral toegevingen die ze al aan president Joe Biden gedaan hadden.

Voor China is het afwachten. Als reactie op de verhoogde handelstarieven voerde China op zijn beurt hogere tarieven in voor Amerikaanse olie en sommige goederen. Tegen de techgigant Alphabet (Google) wordt ook een mededingingsonderzoek ingesteld, maar diens Chinese activiteiten zijn vrij klein. De al bij al beperkte tegenreactie doet vermoeden dat ook China hoopt op een deal.

Ondertussen moet ook Europa zich opmaken met een handelsconflict. Professor Hylke Vandenbussche zei afgelopen weekend in ons interviewprogramma Trends Talk op Kanaal Z dat een handelsoorlog afgewend kan worden. “Donald Trump denkt enorm transactioneel”, zegt professor Vandenbussche, die de vakgroep Internationale Economie aan de KU Leuven leidt. “Hij dreigt nu met handelstarieven tegen Europa om ons al wat bedenktijd te geven over welke toegevingen wij kunnen doen om een handelsoorlog te voorkomen. Het is een publiek geheim dat Trump graag wil dat de Europeanen meer Amerikaanse goederen kopen. Het vrij substantiële handelsdeficit met Europa komt vooral door een onevenwicht in de handel van goederen. In de diensten is het net omgekeerd, daarvan voeren de Verenigde Staten veel meer uit naar ons dan omgekeerd. Op korte termijn willen de Amerikanen dat ze nog meer olie en gas en graag wat meer elektrische wagens aan ons kunnen verkopen. In de praktijk moeten we daardoor misschien wat minder Chinese wagens invoeren. De Amerikanen willen dus dat tekort op de handelsbalans aanpakken. Eerst door tarieven als drukkingsmiddel te gebruiken en desnoods door die tarieven in te voeren en aan te houden.”

De hogere tarieven raken Europa op een zwakke plek.

HYLKE VANDENBUSSCHE. “Tijdens zijn eerste ambtstermijn heeft Trump ook gedreigd met hogere invoertarieven voor Europese goederen. Ik heb toen een studie gemaakt over wat dat zou betekenen voor België. Toen circuleerden mogelijke tarieven van 5 tot 15 procent. Uiteindelijk werd dat beperkt tot staal, aluminium en wat voedingsproducten, maar een meer algemeen protectionisme zou nog slechter zijn geweest. De Verenigde Staten zijn een van de belangrijkste handelspartners van België en we zijn een van de meest open economieën ter wereld. De internationale handel is enorm belangrijk voor onze belangrijkste industrieën, zoals chemie, farma, textiel en machinebouw. We kunnen uiteraard nog geen harde cijfers tonen, maar er is wel al een inschatting mogelijk.”

Kan het effect groter zijn dan het effect van de brexit?

VANDENBUSSCHE. “We voelen nog altijd niet de volledige impact van de brexit. Onze schattingen gingen uit van een verlies van 4.000 tot 30.000 banen. Dat is een brede vork omdat we veel veronderstellingen moesten maken. Op dit moment zien we dat dat de export vanuit België gedaald is met 13 procent, terwijl die vanuit het Verenigd Koninkrijk naar België is gedaald met 18 procent, dus een pak meer. Die verminderde handel ligt in de lijn van onze schattingen. De voorbije vijf jaar heeft de massale coronasteun en de handel met vaccins de impact van de brexit op onze groei en jobcreatie vertraagd. Maar we kunnen er echt wel van uitgaan dat de geschatte impact zal uitkomen.

‘Het effect van de Trump-tarieven zal kleiner zijn dan dat van de brexit’

Hylke Vandenbussche, KU Leuven

“Voor de handelstarieven van Trump komen we voor een algemeen tarief van 5 à 15 procent uit op een verlies van 1.500 tot 5.000 banen. Het effect zal dus kleiner zijn dan dat van de brexit. Dat komt vooral doordat de Verenigde Staten een minder belangrijke handelspartner zijn en we andere zaken uitvoeren naar dat land dan naar het Verenigd Koninkrijk. Maar de Belgische export is wel belangrijk voor sectoren die wij als zeer strategisch zien.”

Waarom is Trump zo gefixeerd op een tekort op de handelsbalans?

VANDENBUSSCHE. “Op lange termijn is een tekort op de handelsbalans slecht nieuws voor de stabiliteit van de dollar. Maar Trump wil in de eerste plaats meer banen in de Verenigde Staten creëren en voor goederen minder afhankelijk zijn van China en andere landen. Maar zo’n protectionisme maakt tegelijk veel zaken duurder. Het tekort op de handelsbalans is er vooral doordat de Amerikaanse consument elders betere en goedkopere goederen kon kopen. Dat hield de inflatie laag. Op lange termijn ondergraaft Trump de competitiviteit van zijn economie. Amerikaanse bedrijven zullen meer moeten betalen voor onderdelen en ander inputs die ze vroeger goedkoper uit het buitenland konden krijgen. Protectionisme creëert op korte termijn meer jobs, maar kan de export van Amerikaanse bedrijven ondermijnen.

“Een politicus wordt meestal verkozen voor vier jaar. Protectionisme werkt ongeveer gedurende zo’n periode. Après moi, le déluge, zeggen ze dan. Als professor internationale economie zie ik de negatieve effecten van dat kortetermijnbeleid, maar ik weet dat politici ook andere afwegingen moeten waken dan loutere economische.”

De volledig aflevering kunt u nog bekijken op trends.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content