Hoewel dit weekend door de vakantiedrukte een zwart weekend wordt op de Europese wegen, is het aantal uren dat we in de file staan op de Belgische wegen volgens de filebarometer van Touring Mobilis en BeMobilein de eerste helft van het jaar gedaald. Toch plaatst mobiliteitsexpert Kris Peeters een paar kanttekeningen.
Als het aantal file-uren op de Belgische wegen daalt, is dat toch goed nieuws voor iedereen?
KRIS PEETERS. “Uit de cijfers blijkt dat het aantal file-uren in de eerste helft van 2019 lager ligt dan in 2018, maar tegenover 2017 nog altijd fors is gestegen. De kentering moet je dus relativeren.
“Files zijn niet het enige probleem van de mobiliteit. Door ons uitsluitend op de files te fixeren komen we tot verkeerde oplossingen. Dan gaat de discussie over de bereikbaarheid en krijg je oplossingen die het autoverkeer stimuleren. De negatieve effecten op gezondheid, milieu en leefkwaliteit nemen dan nog toe.
“Mensen wegen af hoelang ze erover doen om naar hun werk te rijden en beslissen of het de moeite loont mee aan te schuiven. We stellen vast dat de file wordt verlengd wegens groot succes. Blijkbaar is het tijdverlies niet groot genoeg. De lusten zijn voor veel mensen nog altijd groter dan de lasten. Als dat verandert, zullen mensen alternatieven overwegen.”
Rekeningrijden naar de prullenmand verwijzen en in infrastructuur investeren zijn dus geen goede zaak?
PEETERS. “Onze aanpak van de mobiliteitsproblemen werkt niet. Een extra afslagstrook of spitsstrook helpt niet structureel. Extra capaciteit zorgt hoogstens voor een tijdelijke verlichting. Zolang we rekeningrijden of maatregelen die de balans tussen lusten en lasten wijzigen, niet aanvaarden, zal elke capaciteitsuitbreiding op filegevoelige routes op termijn enkel een bestaande latente vraag activeren.
“Het rekeningrijden komt vroeg of laat weer op de agenda, ook al omdat de elektrificatie van het wagenpark versnelt. De wegvallende accijnzen moeten worden gecompenseerd.”
Bepaalde fiscale maatregelen, zoals de fietsvergoeding, hebben toch een positief effect gehad?
PEETERS. “Bepaalde fiscale maatregelen waren zeker een goede zaak, maar ze volstaan niet. Wie de fileproblemen wil oplossen, moet vroeg of laat het autogebruik duurder maken. Je hebt ook azijnmaatregelen nodig om de mentaliteit te veranderen. Dat kan niet alleen met rekeningrijden, maar ook met een parkeerbeleid. Die hefboom hebben steden en gemeenten en zelfs bedrijven in handen. Bedrijven die hun werknemers kosten aanrekenen voor hun parkeerterrein, merken onmiddellijk verschuivingen: werknemers nemen vaker het openbaar vervoer of ontdekken de fiets.”
Zijn meer investeringen in openbaar vervoer nodig?
PEETERS. “De files verlichten is niet de enige opdracht van het openbaar vervoer. In de modal shift (een verandering van vervoerwijze, nvdr) speelt het openbaar vervoer zeker een rol, maar je mag de sociale functie niet vergeten. Openbaar vervoer garandeert de mobiliteit van mensen van diverse leeftijdscategorieën en met minder financiële middelen.
“Verlangen van het openbaar vervoer dat het meer mensen vervoert en er tegelijk minder in investeren, is geen logische keuze. We weten uit onderzoek dat 1 euro investeren in fietsvoorzieningen of in openbaar vervoer meer rendeert dan 1 euro aan auto-infrastructuur besteden.”
