Minder treinen, langere files

Dat het aantal treinreizigers al jarenlang in stijgende lijn gaat, is een logisch gevolg van gedrag om de files te ontwijken. Die trend biedt kansen om de NMBS minder verlieslatend te maken, zegt Roeland Byl.

Weet u wat de snelste verbinding is van Jette naar het centrum van Brussel? Volgens de smartphone-app van De Lijn is dat de trein. In 11 minuten staat een reiziger in Brussel-Centraal, zonder dat hij hoeft over te stappen. Geen auto, tram of bus doet beter. En al is de app van de busmaatschappij niet perfect, het is een voorbeeld dat minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) het beste in gedachten houdt als ze bij de NMBS in het aanbod wil schrappen. De minister lanceerde dat denkspoor dit weekend in een interview met De Morgen.

De zoektocht naar een betere samenwerking tussen de NMBS en de vroegere buurtspoorwegen – die tegenwoordig door het leven gaan als De Lijn, MIVB en TEC – staat in het regeerakkoord. Dat is een goede zaak. Het idee om NMBS-lijnen te schrappen en ze te vervangen door goedkopere bussen is dat veel minder.

Schrappen in het aanbod wordt meestal ingegeven door besparingsdrang. In dit geval is dat een slechte raadgever. Vergeleken met de buitenlandse spoorwegmaatschappijen heeft de NMBS met haar 35.000 werknemers al ruim meer personeel per treinkilometer. Verminder het aantal lijnen, en het personeelsoverschot bij NMBS neemt toe. Het terugdringen van het aantal treinverbindingen en stopplaatsen heeft dus enkel zin als vervolgens ook in het personeelsbestand wordt gesneden. Maar minister Galant heeft al meermaals aangegeven dat ze niet aan het personeel wil raken. In dat geval is het een veel betere optie te bekijken hoe de bestaande middelen beter kunnen worden benut.

Er is nog een tweede reden waarom het geen goed idee is minder treinen in te leggen. Het treinaanbod en de mobiliteitsproblematiek zijn als communicerende vaten. Verminder het aantal treinen, en meer Belgen staan in de file – ofwel met hun eigen wagen, ofwel in de bus. Dat is trouwens een van de redenen waarom het aantal reizigers al jarenlang in stijgende lijn gaat. Dat is een logisch gevolg van gedrag om de files te ontwijken.

Die trend biedt kansen om het spoorbedrijf minder verlieslatend te maken. Het kan dan best zijn dat sommige lijnen niet rendabel zijn, maar dat zijn bussen evenmin.