Met dank aan Kirgizië: Russische elite koopt volop Duitse luxe-auto’s

De export van luxe-auto’s naar Rusland bloeit. Een belangrijke sluipweg loopt langs Kirgizië. Een eenvoudige test laat zien hoe schaamteloos de sancties worden omzeild.

De Moskouse autodealer Berg Auto Premium presenteert zichzelf graag als een tempel van luxe. In de aanbieding: een chique Mercedes AMG 63, een zwarte BMW X7, een Porsche Cayenne met 460 pk. Auto’s die in Rusland niet meer nieuw ingevoerd worden. Toch boomt de handel.

Sinds de Russische invasie in Oekraïne heeft de Europese Unie de export van luxegoederen naar Rusland verboden, ook van auto’s met een waarde van meer dan 50.000 euro. De Russische elite heeft echter al lang manieren gevonden om de sancties te omzeilen. De voertuigen worden niet rechtstreeks aan Rusland geleverd, maar aan derde landen, zoals Wit-Rusland.

Intussen komt een land in het vizier dat niet eens aan Rusland grenst: Kirgizië. Volgens beschikbare handelsgegevens importeerde het Centraal-Aziatische land van 2019 tot 2021 voor 224 miljoen dollar aan auto’s. In 2023, na de Russische invasie in Oekraïne, was dat bijna 2,8 miljard, een stijging van 1.100 procent.

Dat is een absurd hoog cijfer voor een land met ongeveer 7 miljoen inwoners. Volgens onderzoek van Der Spiegel, de Oostenrijkse krant Standard en de non-profitredactie Forbidden Stories is Kirgizië een draaischijf geworden voor handel met Rusland – of beter gezegd: een gigantische achterdeur voor het omzeilen van sancties.

‘Alles is Europees’

De export van Duitse auto’s naar Kirgizië is ook enorm toegenomen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne (zie grafiek). Terwijl de Duitse regering zegt dat de sancties tegen Rusland “effectief” zijn, blijft de handel via Kirgizië grotendeels onaangetast.

Duitsland doet te weinig om schendingen van sancties te vervolgen, zegt Julia Grauvogel van het Leibniz Institute of Global and Area Studies. Veel kmo’s hebben niet de capaciteit om te controleren waar hun export werkelijk terechtkomt. Volgens Russische douanegegevens werden alleen al in 2023 ongeveer 1.900 keer onderdelen of complete auto’s van BMW, Mercedes en Porsche uit Duitsland en andere Europese landen via Kirgizië aan Rusland geleverd.

Veel auto’s komen nooit op Kirgizische bodem. Alleen de douanedocumenten zijn geautoriseerd in Kirgizië; de auto’s gaan rechtstreeks naar Rusland. Volgens Der Spiegel zijn ook Duitse onderzoekers op de hoogte van die zwendel.

Nog maar een paar weken geleden moest BMW toegeven dat meer dan 100 auto’s door een dealer naar Rusland waren gebracht, ondanks de sancties.

Een eenvoudige test laat zien hoe schaamteloos de sancties worden omzeild. Een Russische journaliste van het mediakanaal istories belde naar Berg Auto Premium in Moskou. Ze deed zich voor als de assistente van een rijke zakenman die een Porsche 911 met speciale uitrusting wilde. Ze vertelde dat hij er zeker van wilde zijn dat de auto nieuw was en vanuit Europa geleverd zou worden. Het antwoord van de verkoper: “Je krijgt alle certificaten, alles is Europees.” De auto kon direct worden geconfigureerd op de officiële Duitse Porsche-website. De prijs: iets minder dan 500.000 euro, een veelvoud van de marktprijs in Duitsland.