‘Meer tijd is goed voor kwaliteit hoger onderwijs’

Een leverancier met een ISO-kwaliteitslabel levert niet noodzakelijk kwaliteit af. Maar zeker is wel dat hij voldoende kwaliteitscontroles in zijn organisatie heeft ingebouwd. De kans dat zo’n onderneming kwaliteit aflevert, is in principe groter dan bij een leverancier die zo’n ISO-norm niet heeft behaald.

Het systeem is niet perfect, maar het werkt. Het is dus geen toeval dat interne kwaliteitsbewaking ook de norm wordt voor het hoger onderwijs in Vlaanderen. Voor een erkenning is een opleiding niet langer afhankelijk van een externe inspectieronde door een visitatiecommissie. De onderwijsinstelling zelf controleert een opleiding op haar kwaliteit en licht die om de zes jaar door. Dat heeft in de eerste plaats te maken met efficiëntie.

Het akkoord dat minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) daarover met het hoger onderwijs heeft gesloten, maakt voorlopig vooral afwachtende reacties los. Nochtans is het een voorbeeld van pragmatisch beleid. Toen het hoger onderwijs boven op de gangbare visitatiecommissies een instellingsreview kreeg opgelegd, veroorzaakte dat wrevel. Zo’n review betekende bijkomende kosten en lasten. Die kwamen boven op de kosten om de visitatie voor te bereiden. Bij de KU Leuven zouden die oplopen tot 53.000 euro per visitatierapport.

Toen het hoger onderwijs deze zomer ook nog een besparing van 87 miljoen euro boven het hoofd hing, kon de minister in overleg met de universiteiten de pil vergulden door de lasten van de kwaliteitscontrole voor de instellingen te verlagen. Volgens het akkoord dat nu uit de bus is gekomen, kunnen de instellingen kiezen tussen visitaties per opleiding of een instellingsreview om de zes jaar. Het is weinig verwonderlijk dat de meeste instellingen kiezen voor een zesjaarlijkse review. Dat is gewoonweg goedkoper.

Betekent dat een verlies van kwaliteit? Wellicht niet. De docenten moesten steeds meer tijd besteden aan de verantwoording van hun aanpak. Sommigen vinden zelfs dat hun onderwijsopdracht daaronder ging leiden. Je kunt dat een vorm van kwaliteitsverlies noemen. Iedereen weet dat het aantal studenten in het hoger onderwijs sneller stijgt dan het aantal docenten. Er zijn met andere woorden steeds meer studenten per docent. Door docenten tijd terug te geven die ze niet aan de voorbereiding van een visitatie hoeven te wijden, creëert die maatregel in feite een mogelijke kwaliteitswinst.

Het is afwachten of die ruimte ook goed wordt gebruikt, want uiteindelijk blijft de ultieme kwaliteitstest hoe gewild de afgestudeerden van een bepaalde instelling op de arbeidsmarkt zijn.