‘Locatie en kwaliteit van assistentiewoningen zijn cruciaal’

Er is de jongste tijd weer veel media-aandacht voor de leegstand van assistentiewoningen. ‘Er zijn er te veel’, zeggen de critici. Met het oog op de vergrijzing is dat zeker niet het geval. Het probleem is dat het beleid woningen op afgelegen locaties en met een ondermaatse uitbating mogelijk maakt. Er moet een strikter wettelijk kader komen dat de cowboys in de sector aan banden legt. Hoe je het ook draait of keert, een assistentiewoning blijft de meest efficiënte en menselijke manier van ouderenzorg. Dat zegt Wilfried Martens van Senior Homes.

De coronacrisis heeft de senioren op een bepaald moment alle vormen van gezelschap en menselijk contact ontnomen, en legde heel wat zwakheden van de huidige ouderenzorg pijnlijk bloot. Het sociale aspect van ouderenzorg ligt me bijzonder na aan het hart: eenzaamheid is net een van de redenen waarom mensen voor een assistentiewoning kiezen. Heel wat bewoners van onze residenties gaan meermaals per dag langs bij onze woonassistenten, gewoon voor een babbel. En daar moet ruimte voor zijn, want sociaal contact is een primaire behoefte en vormt daarom vanzelfsprekend de basis van onze dienstverlening.

Eerst en vooral mag mentaal welzijn dus een pak hoger op de agenda gezet worden. Wist u dat een deel van de bedden op geriatrische afdelingen en herstelverblijven doorgaans gevuld is met ouderen die in goede gezondheid verkeren, maar zich thuis eenzaam en verveeld voelen? Dat kost niet alleen handenvol geld, maar de vraag stelt zich ook of een opname in bijvoorbeeld een herstelverblijf het gevoel van eenzaamheid echt helemaal doet verdwijnen.

Die eenzaamheid bij de wortel aanpakken kan de belastingbetaler een pak geld besparen dat we opnieuw kunnen investeren in een ouderenzorg die werkt voor iedereen. Ik weet dat ik voor eigen winkel spreek, maar wij maakten de berekening: als de overheid 28 miljoen euro investeert in subsidies voor woonassistenten in assistentiewoningen – de remedie bij uitstek tegen eenzaamheid bij ouderen – kan er op een jaar tijd tot 1 miljard euro aan overbodige kosten worden uitgespaard.

Zorgbudget op maat

Dat geld kunnen we daarnaast investeren in pakweg een zorgbudget. Momenteel kunnen ouderen met specifieke noden, die bijvoorbeeld een handicap of een beperkt inkomen hebben, een beroep doen op een vast budget dat hen in staat stelt om hun zorg te bekostigen. Waarom breiden we dat niet uit? Zelfs wie een gemiddeld pensioen en een bescheiden spaarpot heeft, komt vandaag vaak niet uit de kosten. Een uitgebreid zorgbudget zou veel ouderen in staat stellen om hun eigen zorg en leven in te richten zoals ze het voor ogen hebben.

En ja, wij vinden dat dit naar erkende assistentiewoningen mag gaan, maar dan enkel als daar ook zorgvuldig beleid aan gekoppeld wordt. Een assistentiewoning is pas aantrekkelijk als je voldoende sociaal contact én zorg kunt verzekeren. Dat verklaart waarom er in Vlaanderen een aantal assistentiewoningen niet verhuurd geraakt; te ver van de bewoonde wereld en onvoldoende omkadering van zorg. Drie personeelsleden inzetten voor 800 bewoners is – zeker tijdens een gezondheidscrisis als deze – vragen om drama’s.

Maar dat er te veel woningen zijn, klopt niet. De vergrijzing is een harde realiteit waar we niet omheen kunnen. Zorg verlenen in assistentiewoningen is veel efficiënter en beter voor de mentale gezondheid dan alleen thuis blijven wonen met ondersteuning en ambulante zorg. We moeten er echter wel voor zorgen dat de cowboys eruit gaan en dat de woningen niet enkel kwalitatief zijn en sociaal contact toelaten, maar dat ook de veiligheid van de bewoners in een post-corona tijdperk gegarandeerd is. Dat vergt investeringen, maar levert ook resultaten op.

De sector heeft de afgelopen weken onder immense druk gestaan, maar de overheid is tot het besef gekomen dat onze ouderenzorg anders kan en moet. De tijd is nu rijp: het is het moment bij uitstek om samen die beoogde omwenteling te concretiseren.