Leegstaande winkels in een land vol shoppers

In onze steden staat 900.000 vierkante meter aan winkeloppervlakte leeg. Als oorzaak van alle ellende wordt verwijtend gekeken naar de shoppingcentra in de periferie die de binnensteden zouden ‘leegzuigen’.

Maar intussen zien we vooral dat onze talrijke overheden het slachtoffer zijn van een gebrekkige coördinatie, waardoor zelfs goed bedoelde inspanningen op een koude steen vallen. Het leven van heel wat winkeliers in de stadscentra wordt er niet makkelijker op gemaakt en de winkelende Vlaming lijkt soms wel de stad te worden uitgejaagd.

Leegstand

We consumeren ons gek, maar toch blijken er in onze binnensteden meer winkels dan ooit leeg te staan. Ik heb het even uitgeteld: als je de oppervlakte van al die leegstaande winkels zou optellen, kom je uit bij 126 voetbalvelden. Kan de contradictie nog groter? De oorzaak moet niet bij de grote jongens van de shoppingcentra gezocht worden, wel bij de overheden die hun binnensteden en gemeenten in veel gevallen anders moeten managen.

Of denken we nu echt dat de Turnhoutsebaan in Antwerpen verloederd is geraakt door de komst van Wijnegem Shopping Center? Of dat het centrum van Sint-Niklaas al een decennium lang niet meer volloopt doordat Waasland Shopping Center er zijn intrede deed? Nee, de shoppende Vlaming keert zijn rug pas als hij niet anders kan: als de grootste markt van het land – en bijgevolg de halve binnenstad – jarenlang wordt opengelegd voor werken. Natuurlijk vinden de mensen dan een alternatief in het vlot bereikbare shoppingcenter om de hoek.

Of neem nu Brussel dat zeer recent aankondigde nieuwe horecazaken in de binnenstad te zullen weren. Het doet wenkbrauwen fronsen: aan de ene kant klagen over het stijgend aantal winkels dat leeg komt te staan, maar aan de andere kant het vertier van Jan Modaal wegnemen. Mag het dan verbazen als diezelfde horeca die zich in de binnenstad willen vestigen, straks meer en meer richting shoppingcentra trekken en hun klanten meenemen?

Consumenten behagen

De winkelende Vlaming behagen, dat is wat de volle shoppingcentra doen: gratis en ruime parkings voorzien, bushaltes tot voor de deur, gratis toiletten, propere winkelstraten, speciale events, duidelijke bewegwijzering. Intussen lijken onze overheden de neiging te hebben om in hun stads- en gemeentecentra het omgekeerde te doen: beperkte los- en laadtijden, dure en krappe parkings, wegenwerken in veelvoud, moeilijke terrasvergunningen.

Maar of het nu Antwerpen of Wijnegem Shopping Center is, Vilvoorde of het op til zijnde Uplace, het ene mag het andere niet uitsluiten. Meer nog: shoppingcentra en binnensteden, ze vullen elkaar aan en zouden elkaar perfect kunnen ondersteunen in het voordeel van diegene waarvoor we het allemaal doen, de consument. Het voornaamste wat die wil, is comfort. Elke stad of gemeente die van dat uitgangspunt vertrekt, laat zijn binnenstad heropleven, trekt een jong, dynamisch publiek aan en zorgt voor leven in de brouwerij. En laat dat net één van de belangrijkste opdrachten van de overheden zijn: zorgen dat de consument, u en ik, gestimuleerd en gemotiveerd worden om naar buiten te komen. Maak van de binnenstad geen werf, geen eiland of kerkhof. De Meir, de mooiste winkelstraat van ons land, ligt er ‘s avonds doods bij. Hoe kan zoiets? Doe zoals in München en laat kiosken en kraampjes aanrukken waar verteerd kan worden. Waar iets te beleven valt. Ook na 18 uur. En niet alleen twee weken voor Kerstmis.

Meer visie voor de binnenstad

Meer visie en minder anti, dat is wat onze binnensteden nodig hebben. De strijd om de shopper zal niet beslecht worden tussen de kleine zelfstandige en de zogenaamde grote jongens van de shoppingcentra. Integendeel, samenwerken is het devies. Want als twee honden vechten om een been… lopen de grootste online winkels er straks mee heen.

Als shoppen zo gemakkelijk wordt dat het vanuit de zetel en met enkele muisklikken kan, moeten zowel boetieks als ketens hem of haar iets extra kunnen bieden. De consument die effectief nog de moeite doet om zijn deur uit te komen en de files te trotseren, moet niet alleen een broek, schoenen of handtas kunnen kopen. Meer dan ooit moet hij iets kunnen ‘beleven’. Om ‘s avonds in zijn zetel te kunnen weg zakken met maar één gevoel: dat hij geleefd heeft.

Ingrid Ceusters, CEO van Group Hugo Ceusters-SCMS.