Minister-president Geert Bourgeois klaagt over het dalende niveau van het Vlaamse onderwijs. Die vaststelling is correct. Met de conclusie dat we te veel aandacht besteden aan welbevinden, is onderwijsspecialist Kristof De Witte (KU Leuven) het niet eens.
Minister-president Geert Bourgeois (N-VA) laakte de terugval van onze scholieren in de internationale rankings. Gaan wij achteruit of gaan andere landen vooruit?
KRISTOF DE WITTE. “Hij heeft gelijk als hij wijst op het verband tussen economische welvaart en de kwaliteit van het onderwijs. Die impact is zelfs kwantificeerbaar. Dat we in rankings achteruitgaan, is de voorbije jaren een constante. Dat ligt zowel aan andere landen die hun testscores verbeteren als aan de daling van onze prestaties.”
We hebben dus een probleem.
DE WITTE. “Toch wel. Al ben ik niet akkoord dat je de oorzaak moet zoeken in de bovenmatige aandacht voor het welbevinden van leerlingen. Leerlingen die zich goed in hun vel voelen, scoren beter. In die zin is het welbevinden cruciaal voor de kwaliteit van het onderwijs.
“Vele onderwijsdiscussies gaan tegenwoordig over de schijnbare tegenstelling tussen aandacht voor sociale ongelijkheid en het inzetten op een kleine groep uitblinkers. Volgens sommigen leidt de aandacht voor sociale ongelijkheid tot een nivellering. De wetenschappelijke literatuur spreekt dat tegen. Landen met goede scores in rankings hebben doorgaans ook een grote sociale mobiliteit. Bij wijze van parallel: hoe meer renners in aanmerking komen om een wielerwedstrijd te winnen, des te interessanter de koers. Eigenlijk verhoogt het gelijkekansenbeleid het algemene onderwijsniveau. Net daar zit bij ons het probleem.
“Als we in Vlaanderen de PISA-scores verfijnen volgens het sociaaleconomische profiel, blijkt hier een grote correlatie te bestaan tussen een goede score en de sociaaleconomische afkomst. Het gaat om een groot verschil.”
Volgens sommige collega’s zijn vooral de grote kwaliteitsverschillen tussen scholen het echte probleem. De eindtermen schieten dus tekort. Akkoord?
DE WITTE. “Er is behoefte aan sterke eindtermen en leerplannen. De lat moet voldoende hoog liggen. Maar dat is nog geen garantie dat de verschillen tussen scholen worden weggewerkt. Daarom ben ik voorstander van centrale examens. Dan wordt duidelijk wat de realisaties zijn tegenover de eindtermen. De economische literatuur is erg positief over stelsels met een centraal examen. Dat heeft een positief effect op de leerresultaten van zowel zwakke als sterke leerlingen.”
Streven naar excellentie vergroot ook de behoefte aan goede leraren. Levert de lerarenopleiding die af?
DE WITTE. “Op dat terrein zijn de jongste tijd belangrijke initiatieven genomen. Ik denk bijvoorbeeld aan de plannen voor een educatieve masteropleiding. Bovendien verliezen de centra voor volwassenenonderwijs in 2019 hun bevoegdheid om lerarendiploma’s uit te reiken. Die verschuift naar hogescholen en universiteiten, waar er meer vakdidactiek op het curriculum komt. Dat zal een kwalitatieve impuls geven aan de lerarenopleiding.”
