Koning auto en keizer burger

Er bestaan verschillende oplossingen voor het mobiliteitsprobleem. Of die allemaal even efficiënt zijn, is een ander paar mouwen.

Neem de rol van het openbaar vervoer bij een massa-evenement als Rock Werchter. Dat is onmisbaar om de verkeersellende te beperken. En toch namen afgelopen weekend minder festivalgangers de bus. Er kwamen allicht meer rockfanaten met de fiets, luidt de verklaring.

Er waren afgelopen weekend nog signalen dat de visie op mobiliteit op een kruispunt staat. In Antwerpen kwamen 20.000 mensen af op het tweede Ringland-festival. Het evenement was een stevig statement van de burgerbeweging die zich inzet voor de overkapping van de Antwerpse Ring. Het initiatief verzamelde eerder 100.000 euro van donateurs voor de financiering van een haalbaarheidsstudie over de overkapping. Daarmee wordt Ringland incontournable als gesprekspartner in een dossier dat al bijna twee decennia aansleept, zonder dat het heeft geleid tot een breed gedragen alternatief. De prille toenadering tussen de burgerbeweging en Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) kreeg vorige week een knauw, toen duidelijk werd dat het voorstel van Ringland werd genegeerd bij de studies van de stad Antwerpen over de gedeeltelijke overkappingen. Het katapulteert het Antwerpse mobiliteitsdossier nog meer richting juridische impasse.

‘De tijd dat mobiliteit en stadsplanning uitsluitend werd gestuurd door aannemers, projectontwikkelaars en de betonlobby, is definitief voorbij.’

Dan lijkt het verschil met Brussel verbazend groot. Daar is de voetgangerszone uitgebreid: het Beursplein en de Anspachlaan – toch een belangrijke verkeersas – zijn autovrij. Het is weinig waarschijnlijk dat die ingreep de mobiliteitsproblemen in de hoofdstad zal oplossen. Het is ook afwachten of Brussel-centrum een autovrij, toeristisch pretpark wordt of een leefbaardere binnenstad krijgt. De uitbreiding van de voetgangerszone in de hoofdstad werd duidelijk versneld sinds het aantreden van burgemeester Yves Mayeur (PS). Volgens de liberale schepen van Mobiliteit Els Ampe is het mobiliteitsproject zelfs het cement van het schepencollege. Nochtans hebben ook hier burgerbewegingen mee aan de kar getrokken en hebben ze ontevreden gereageerd omdat hun eisenpakket halfslachtig in praktijk dreigde te worden gebracht.

Burgers slaan op tafel en laten hun tanden zien: het is een kruispunt in de mobiliteitsdiscussie. Ze willen niets minder dan de leefbaarheid van een stad hoger op het prioriteitenlijstje te zetten, als alternatief voor het vastgereden economische stramien van koning auto en keizer camion. In dat opzicht zijn de Vlaamse regering en de Brusselse gemeenten gewaarschuwd dat de nieuwe, mondige stedelingen niet meer terugdeinzen voor een juridische procedure om hun agenda door te drukken.

De tijd dat mobiliteit en stadsplanning uitsluitend werden gestuurd door projectontwikkelaars, aannemers en de betonlobby, is definitief voorbij. Dat leidt de komende jaren ongetwijfeld hier en daar tot chaos, maar het heeft op termijn misschien wel het voordeel dat de leefbaarheid net zo hoog op de agenda staat dan het economische terugverdieneffect van infrastructuurinvesteringen.