‘Klimaat mag geen blanco cheque zijn’

“Beter geen dan een slecht akkoord. Het is een oud adagium, en hoewel het klimaat een belangrijke discussie is, geldt het ook voor de COP21-onderhandelingen in Parijs”, schrijft Luc Huysmans, redacteur bij Trends.

Parijs is geen unieke top. Op élke Conference of the Parties wordt er immers onderhandeld hoe groot de envelop is die de westerse landen ter beschikking stellen, en over de verdeling daarvan. Zo verzamelden de rijke landen voor de zogeheten Snelle-Startfinanciering tussen 2010 en 2012 een slordige 30 miljard dollar. Vanaf 2020 zal er jaarlijks zelfs 100 miljard dollar als internationale klimaatfinanciering worden gemobiliseerd.

Het zijn indrukwekkende getallen. Dat die bedragen nagenoeg volledig van de westerse landen komen, wordt gemotiveerd door de ‘historische schuld’: Europa, de VS en Japan zijn de grootste verantwoordelijken voor het klimaatprobleem.

Toch zijn er steeds meer argumenten om die zienswijze op zijn minst aan te passen. In het klimaatprotocol van Kyoto werden de ontwikkelingslanden nog vrijgesteld van klimaatinspanningen, omdat velen daarvoor de capaciteiten niet hadden. Voor een flink aantal van hen klopt dat niet meer.

Daarnaast is Europa nog maar goed voor 9 procent van de CO2-uitstoot. Met de VS, Canada en Japan erbij stijgt dat naar 35 procent. Op zijn minst is er iets voor te zeggen dat ook de andere 65 procent van de inspanningen beginnen te doen.

China, al enkele jaren de grootste vervuiler ter wereld met net geen 30 procent van de uitstoot, toont zijn goede wil door 3,1 miljard dollar toe te zeggen, iets minder dan Duitsland (4 miljard), Frankrijk (5) en het Verenigd Koninkrijk (8). Tegelijk blijft de Aziatische grootmacht eisen dat in elk onderdeel van het akkoord een onderscheid moet worden gemaakt tussen de ontwikkelde en ontwikkelingslanden.

Toch zit de oplossing niet in een blanco cheque van het Noorden naar het Zuiden. De klimaatopwarming echt aanpakken, zal alleen lukken met nieuwe technologie. Eerder dan geld te geven aan een ‘recht op schadevergoeding’, zoals Zuid-Afrika dat bepleit voor armere landen die worden getroffen door natuurrampen, moet er vooral worden ingezet op onderzoek en ontwikkeling. De klimaatopwarming zal niet worden opgelost door minder ontwikkeling toe te laten, maar door op een andere manier welvaart te creëren.