‘Kerncentrales sluiten is slecht, ze openhouden nog slechter’

Hoe meer hernieuwbare energie in het systeem komt, hoe vaker de kerncentrales overbodige energie zullen produceren, zegt Trends-hoofdredacteur Wim Verhoeven.

Hoe dichterbij de eindbeslissing, hoe meer de maskers afvallen. De kernuitstap is puur politiek gespin. Mag het toch nog héél even over energie gaan? Onze economie hangt daar immers van af. Iedereen is met zichzelf bezig. Als de MR al maanden inbeukt op de groenen en de min of meer vergroende PS, dan doen de Franstalige liberalen dat om links te treffen en een unieke, populaire positie te bekleden in de Waalse politiek. Als de N-VA de beslissing aan de deelstaten wil overlaten, dan doet ze dat om de verdeeldheid binnen Vivaldi in de verf te zetten en haar Vlaamse coalitiepartners in hun hemd. Als Open Vld voortdurend van mening verandert, dan doet ze dat uit angst de Wetstraat 16 te verliezen. Als de werkgeversorganisaties fulmineren, dan zetten ze vooral extra druk op een regering die te weinig doortastende sociaaleconomische maatregelen treft.

Daarom: laat over het energiebeleid zelf gaan. Drie doelstellingen staan centraal. Ten eerste: bevoorradingszekerheid. Niemand wil dat het licht uitgaat. Ten tweede: betaalbaarheid. Voor de gezinnen, maar ook voor de bedrijven. Dat laatste wordt wel eens vergeten. Ten derde: de energietransitie. Het belang van elektriciteit zal alleen maar toenemen. Die elektriciteit moet steeds duurzamer geproduceerd worden, of op zijn minst CO2-neutraal zijn. Dat is een verschil: kernenergie stoot bijna geen CO2 uit, maar is niet duurzaam. Daarvoor zijn de andere milieuproblemen en veiligheidsrisico’s te groot. We hebben bijna twintig jaar verzuimd een energiebeleid uit te tekenen, nadat de kernuitstap in een wet was gegoten. Nu kunnen we de abominabele situatie alleen nog proberen te managen.

Alle gespin van de jongste maanden ten spijt, is maar één optie de minst slechte: de kerncentrales sluiten. Hoeveel zere tenen dat ook oplevert. Waarom? Ten eerste: bevoorradingszekerheid. Als de vergunningen uitgereikt worden – en dus niet langer het voorwerp zijn van politieke spelletjes – zijn hypermoderne gascentrales ongetwijfeld meer bedrijfszeker dan gereanimeerde technologie uit de vorige eeuw. Denk aan het afschakelingsplan van de winter van 2018, toen zowat de volledige nucleaire capaciteit in België buiten werking was door onderhoud of scheurtjes. Ten tweede: betaalbaarheid. Gas zal duur blijven en moet geïmporteerd worden. Onlangs becijferde Trends dat we bij sluiting van de kerncentrales 85 procent van onze energie zullen moeten importeren. We zijn dus extreem kwetsbaar. Maar we zijn even kwetsbaar ten opzichte van Engie, de Franse uitbater van de kerncentrales. Quid nucleaire rente? Quid kostprijs van het extreem laattijdig beslissen om twee centrales open te houden? Quid ontmanteling van al onze kerncentrales, de reserves die daarvoor zijn aangelegd en de oorlog die daarover nog uitgevochten zal worden? Dit alles overstijgt ruimschoots de scope van die twee kerncentrales.

Ten slotte – en laat dat het allerbelangrijkste zijn – de lange termijn. Als de kerncentrales sluiten en aardgas duur blijft, zal de prikkel om hernieuwbare energie te produceren alleen maar toenemen. We gaan naar een wendbaar productie- en consumptiemodel. Enerzijds een combinatie van hernieuwbaar, opslag en gascentrales – de komende jaren steeds minder – om aanbodschokken op te vangen. Anderzijds een slimmer verbruik dat rekening houdt met pieken en dalen in de productie en met de kostprijs van energie op elk moment. De kerncentrales van de huidige generatie zijn niet flexibel. Hoe meer hernieuwbare energie in het systeem komt, hoe vaker de kerncentrales overbodige energie zullen produceren. Dat betekent negatieve prijzen en die zijn funest voor de gezinnen en bedrijven die in hernieuwbare energie hebben geïnvesteerd. Bovendien remmen ze nieuwe investeringen af.

Conclusie: sluiten is een slechte oplossing. Maar openhouden is nog slechter. Beste beleidsmakers, stap over uw eigen schaduw, beslis en red de meubelen.