‘Kan de ‘nieuwe PS’ wat de oude nooit vermocht?’

Het heeft weinig zin miljarden te investeren zonder te hervormen, zegt Trends-hoofdredacteur Wim Verhoeven.

“De staatsschuld is er vanzelf gekomen en ze zal ook vanzelf verdwijnen.” Met enige zin voor ironie kun je wijlen Guy Mathot (PS) een visionair politicus noemen. Dat ene legendarisch zinnetje van de verguisde PS-apparatsjik uit de vorige eeuw is weer razend actueel. De hele westerse wereld staat voor nooit geziene overheidsuitgaven en -investeringen. Ergens had Mathot destijds gelijk. Als je investeert, de groei aanzwengelt, een primair overschot op de begroting creëert en een milde inflatie haar werk laat doen, verdwijnt de staatsschuld inderdaad vanzelf. Alleen is België daar zelden in geslaagd. We hebben leren leven met relatief lage groeicijfers, lage inflatie en een moeilijk te bedwingen begrotingstekort. We zijn een land van hoge overheidsuitgaven en lage overheidsinvesteringen. Daarom is de staatsschuld nooit vanzelf verdwenen.

Elke dag zie je dat dit land veel te weinig geïnvesteerd heeft in een aantal van zijn kerntaken (justitie, defensie…) en in zijn infrastructuur (mobiliteit, cyberbeveiliging, duurzaamheid…). Die kruideniersmentaliteit kan niet blijven duren. Ons chronisch ontoereikend investeringsbeleid ligt ongetwijfeld mee aan de basis van de lage groeicijfers. Wie in de file staat of op een andere manier verhinderd wordt te werken, creëert nu eenmaal geen welvaart. Bij die vaststelling begint ook het economische beleid van de Amerikaanse president Joe Biden. In de Verenigde Staten is de jongste decennia nog veel meer roofbouw gepleegd op de infrastructuur. Biden koppelt een enorm investeringsprogramma aan een expliciete ‘America first’-politiek. Hij spendeert en de Amerikaanse bedrijfswereld doet het werk. Europa en België moeten dat ook doen. We mogen niet afglijden naar de kelder van de geïndustrialiseerde wereld, wat moderne omgevingsfactoren voor een welvarende economie betreft. Bovendien hebben we hogere groeicijfers nodig, willen we de uitdagingen van morgen – een verregaande omvorming naar een circulaire en koolstofarme economie – tot een goed einde brengen. Alleen was het handig geweest, mocht de staatsschuld van Mathot ondertussen vanzelf zijn verdwenen. Dat had ons frisser aan de start van die marathon gebracht.

Op één hoogst belangrijke kanttekening na, vindt u daar veel van terug in een interview met PS-staatssecretaris Thomas Dermine in Trends van deze week. Dermine behoort tot de ‘nieuwe generatie’ Waalse socialisten en is verantwoordelijk voor het relancebeleid van de federale regering. Hij pleit terecht voor ambitieuze investeringen en zegt er zelfs bij dat hij het land op lange termijn niet nog dieper in de schulden wil steken. Helaas stopt de redenering waar ze eigenlijk zou moeten beginnen: bij de economie waarin we willen investeren. De sociale zekerheid lekt langs alle kanten. De burgers van dit land sparen zich te pletter, omdat ze geen vertrouwen hebben in de pensioenbeloftes van hun overheid. De arbeidsmarkt zit vast. Terwijl de groei nog maar op gang komt, zijn de knelpuntberoepen al terug van nooit weggeweest. We missen efficiëntie. Dat dreigt een stuk van de potentiële groeispurt weg te vreten. Het heeft weinig zin miljarden te investeren zonder te hervormen.

De vraag is of dat zal lukken. Terwijl ‘de nieuwe generatie’ spreekt, is ‘de oude generatie’ van de PS nog aan de slag. Waals minister-president Elio Di Rupo lanceerde enkele weken geleden een relanceplan voor een dikke 10 miljard euro. Allemaal investeringen en sociale uitgaven, maar zonder veel inzichten voor een efficiëntere Waalse economie. De federale relancepolitiek moet beter doen. Niet alleen leuk klinken, maar ook tot resultaten leiden. Zo niet gaat deze generatie beleidsmakers straks de geschiedenis in als de Guy Mathots van dit decennium. Geef toe, dát wil toch niemand…?